Katalitik

Egzozlardan çıkan duman çevreye zarar vermektedir. Katalitik konvertör sisteminin yaygınlaşmasının başlıca nedeni bu kirliliğin önüne geçmektir. Bu parça en yaygın otomobillerde kullanılır. Bu parçanın yaptığı şey, tam yanmamış hidrokarbonları ikinci kez yakma ve kirletici gazları oluşturduğu indirgeme ortamına almaktır. Hem ikinci yakma hem de indirgeme işlemi platin, rodyum ve paladyum gibi katalizörler kullanılarak yapılır. İkinci yanma işlemi motorun dışında gerçekleştiği için enerjiye çevrilemez. Katalitik konvertör hem benzinli hem de dizel araçlarda kullanılabilir. Günümüzde araç muayenelerinin en önemli aşamalarından olan egzoz emisyon ölçümünün belli standartlara uygun olarak yapılması zorunlu hale getirilmiştir. Katalitik konvertör kullanımı bu açıdan da oldukça fazla önem taşımaktadır. Konvertör takılmamış ve gerekli egzoz emisyon ölçümünden geçememiş araçlar trafikten menedilmektedir. Günümüzde otomobillerde konumlandırıldığı yer neticesi ile de oldukça doğru bir kullanım vadetmektedir.

Günümüzde “Üç Yollu Katalitik Konvertör” tipi en yaygın olan konvertör çeşididir. Bu tip konvertör, üç farklı egzoz gazını zararsız hale getirebilir. Bu gazlar karbonmonoksit, nitro oksit ve hidrokarbonlardır. Üç yollu katalitiklerde ilk olarak oksijen nitro oksitten ayrılır. Böylece geriye yalnızca zararsız azot ve oksijen kalır. Havanın %78’i azottur. Bundan dolayı egzozdan çıkan zararsız azotun çevreye zarar verecek yapıda olmaz. Açığa çıkan oksijen ise ardından gelen karbon monoksit ve hidrokarbonları yakmak için kullanılır. Zararlı azot oksitler, zararsız olan oksijene ve azota dönüşür. Diğer iki reaksiyonda ise indirgenme yerine yükseltgenme işlemi gerçekleşir. 2.reaksiyonda karbonmonoksit oksitlenip karbondioksite dönüşür. 3.reaksiyonda ise yanmamış olan hidrokarbonlar; su buharına ve karbondioksite dönüşür. Üç yollu konvertör bu üç işlemi yerine getirir. Konvertörün çalışma sıcaklığı 400 ila 500 derece arasındadır. Katalitik konvertörlerde, kimyasal reaksiyonları hızlandıran platin, iridyum, radyum gibi katalizörler bulunmaktadır. Katalitiğin içinde çok küçük çaplarda delikler vardır. Bu delikler seramik peteklerdendir. Üzeri katalizör elementler ile kaplı olan bu petek yapı ile egzoz gazları katalizör yüzeye temas etmektedir. Bu peteksi yapı o kadar geniştir ki açıldığı takdirde bir futbol sahası büyüklüğünde olabilir. Katalitik konvertör soğukken çalışmaz. İçerisinde yer alan tüm elementler sıcak bir ortamda aktif olurlar. Bu nedenden ötürü çabuk ısınması için motora yakın bir yere konumlandırılır. Konvertörlerde kurşunlu benzin kullanılmaz. Kurşun konvertör yüzeyine yapıştığından parçalara zarar verebilir. Günümüzde kurşunlu benzin satışının kalkması sonucu bu riskte ortadan kalkmıştır. Katalitik çeşitleri içinde dizel motorlar için özel olarak üretilen katalitikler mevcuttur. “Dizel Oksidasyon Katalizörü" çalışma prensibi ile diğer katilliklerle aynı işlevi görür. Oksidasyon katalizörü, dizel partikül filtresi ile birlikte tek bir kutunun içinde bulunur. Katalizör olarak alüminyum oksit, paladyum ve platinyum bulunur. Bu tip katalitörler genellikle iki yollu katalitör olarak da anılır. Katalitik modelleri otomobillerde motora en doğru noktada konuşlandırarak alınan verimin yükselmesini sağlamıştır. Ayrıca katalitik konverter, egzoz katalitik konvertör, katalitik temizleme, katalitik özellikleri, katalitik kullananlar, katalitik yorumlarına Trendyol üzerinden göz atabilirsiniz.

Katalitik konvertör temizliği, her araba sahibinin dikkat etmesi gereken bir husustur. Arabaların periyodik bakımlarında egzoz emisyon ölçümü mutlaka yapılmalıdır. Gerekli onayı alamayan araçların muayeneleri gerçekleşmez. Katalizör temizleme işlemi, kullanılan kimyasallar ile konvertörün usta bir şekilde sökülerek yapılan işlemdir. Katalitik konvertör temizleyici temizleme işlemini daha doğru yapmaya yardımcı olur. Temizleme işleminde kullanılan kimyasallar konvertördeki tıkanıklığı ortadan kaldırır ancak bu temizleme işlemi bir kereye mahsus yapılmamalıdır. Tıkanıklık belli kullanımdan sonra tekrar oluşabilir. Kimyasallar uzun süreli bir temizliğe yardımcı olmaz. Eğer aracınızın göstergesinde katalitik arıza göstergesi yanıyorsa ve sorun katalitikteki tıkanıklık değilse katalitiğin mutlaka sökülmesi gerekir. İlk kontrol olarak seramik plakalara göz atılır. Seramik plakalar zamanla çatlayabilir. Zarar gören plakaların çıkartılarak yenileri ile değiştirilmesi gerekir. Bu, temizlikten daha sağlıklı bir yöntemdir. Katalitik konvertör üzerinde kullanılacak yedek parçaların uyumlu olması gerekmektedir. Katalitik ile ilgili sorun yaşamamak için en sağlıklı yöntem arızalanan ya da tıkanan katalitiği yenisi ile değiştirmektir. Bu noktada akla gelen ilk konu katalitik konvertör fiyatları aracınızın yapısına, katalitik çeşidine göre değişkenlik gösterebilir. Araç sahiplerinin birçoğu herhangi bir sorunda komple parça değiştirmeyi daha uygun görmektedir. Bunun dışında aracınızı tamirciye götürmeden de katalitik konvertör temizleyici ile kendi imkanlarınızla temizleyebilirsiniz. Katalizörü değiştirmek isteyen biri mutlaka profesyonel ustalardan destek almalıdır. Konu hakkında bilgi sahibi olmayan birinin değişimi kendi başına yapması sadece katalizöre değil komple egzoz ve motora zarar vermesi ile sonuçlanabilir. Katalizörü olmayan bir araç yönetmeliklere göre muayeneden geçemez ve trafiğe çıkamaz. Bu sadece araç sağlığı değil, doğamız açısından da oldukça önemlidir. Katalitik kullanımı konusunda gerekli bilince sahip olan herkes, bu parçanın gerekliliği ve önemi hakkında bilgi sahibi olmaktadır. Alınan ürünün doğru bir şekilde araca monte edilmesi ile birlikte zehirli gaz salınımı minimum seviyelere çekilmiş ve hava, insanların daha rahat soluyabileceği şekilde tutulmaya çalışılmıştır.