Kapasitör

Enerji Depolamak İçin En Büyük İhtiyaçlardan: Kapasitör

Kapasitör çok eski zamanlardan beri ihtiyaç duyulan ve kullanılan enerjinin depolanarak sonrasında sistematik bir şekilde işlenmesini sağlayan depolama birimleridir. Teknolojik gelişmelerin, sanayinin, savunmanın ve hayatı etkileyen birçok noktanın temeli olarak görülen güç depolamasının gerçekleştiği sistemler olarak değerlendirilmektedir. Geçmiş çağlardan günümüze kadar ilkel ve daha sistematik şekillerde ortaya çıkarılan ve ihtiyaç duyulan kapasitörler, dünya için gerekli olan teknolojik gelişmelerin önemli bir parçası olarak değerlendirilip yeni icatların ortaya çıkmasında da büyük görev üstlenen sistemlerdir. Basit ya da daha sistematik herhangi bir devrede güç, yani elektriğin depolanarak devrenin çalışma prensibine uygun olarak kullanılıp aydınlatma, motor işlemleri, depolama gibi pek çok ana görevi sağlayan bu ürünlere kapasitör bir diğer adı ile de kondansatör denilmektedir. Teknolojinin ve yeni ürünlerin gelişmesinin önemli bir parçası olan kapasitörler, herhangi bir makine devresinin temel öğesini oluşturarak güç kaynağı olarak görev almaktadır. Günlük hayatta kullanılan telefon, ev aletleri, aydınlatma ürünleri, fabrika makineleri, uçak ve daha birçok alanda etkin faaliyet gösteren kapasitörler, ülkelerin savunma sanayisi, ulaşım, çevre hatta turizm gibi birçok alanına hizmet veren depolama birimleri olarak nitelendirilmektedir. Elektrik enerjilerini bir elektrik bölümü olarak depolayan iki uçlu devre sistemine kapasitör denir. Genel olarak incelendiğinde ise devrede bulunan ya da devreye verilen elektrik enerjisini kendi bünyesinde kullanılarak belirli sistematikler şeklinde devrede kullanılmasını sağlayan parçalara kapasitör denilmektedir. Temel olarak iki iletken levha arasına bir yalıtım malzemesi yerleştirilerek elde edilir. Kapasitör ne işe yarar? sorusuna cevaben; depolamak, filtrelemek, düzeltmek, zamanlamak ve farklı tipte elektrik enerjisi sinyal dalgaları oluşturmak için kullanılan pasif devre bileşeni demek doğru olacaktır. Günlük hayatta önemi büyük olan ve olmazsa olmaz ürünler arasında değerlendirilen kapasitörler, sanayinin büyük ve değerli bir parçası olarak da nitelendirilmektedir. Basit ev eşyalarından, büyük fabrikalara kadar birçok alanda boy gösteren ve kullanılmaya devam eden bu ürünlerin birbirine göre farklı özellikleri ve çeşitleri bulunmaktadır. Kapasitör kullanım alanları arasında elektrik enerjisini depolaması, kapasitör DC kaynağına bağlandığında şarj olabilme özelliğinin çok hızlı olması ve bir diğeri ise doğrultma işlemlerinin olmasıdır. Aynı zamanda motor kapasitörleri, aydınlatma ve güç kapasitörleri de kullanım alanları arasındadır. Eski zamanlardan günümüze kadar enerji depolama ve kullanım alanlarında ihtiyaç duyulan kapasitörler kullanılarak yeni gelişmelerin ortaya çıkarılmasında büyük rol oynamıştır. Kullanılan malzemelere göre, alüminyum polimer, alüminyum elektrolit kapasitör, seramik kapasitör, süper kapasitör, film kapasitör, tantal polimer ve tantal olarak sınıflandırılırlar. Kullanılan malzeme ve çalışma şekline bağlı olarak birbirinden farklı birçok alanda etkin faaliyet göstererek elektriğin teknolojik alanda kullanılmasına imkân sağlayan kapasitörler, geçmişten günümüze kadar birçok çeşit ve seçenek ile ortaya çıkmıştır.

Müzik, hemen hemen hayatımızın her anında önemli bir rol üstlenmiştir. Evde, ofiste araba, yolda yürürken vb. her zaman birçok kişinin zevkine göre tercih ettiği bir müzik zevki bulunmaktadır. Ancak, müziği düzgün bir kalitede dinlemek hem kulak sağlığı, hem de ses sisteminin doğru bir şekilde işleyişi için voltaj seviyelerinin korunması son derece önemlidir. Kişilerin taleplerine yönelik kaliteli sonuçları ortaya çıkarmak ve ses iletkenliğini sağlamak için büyük rol üstlenen kapasitörler, ses sistemleri açısından büyük önem taşımaktadır. Bu nedenle geliştirilen kapasitörler, ses sistemlerinde de kullanılmaktadır. Ses sistemi kapasitör, yüksek ses ile müzik dinlenirken her yere gücün dağılmasına yardımcı olmaktadır. Kapasitörler, bu yük ve enerji depolama özelliğinden dolayı örneğin; kısa süreli ancak yüksek amper akım gerektiren, kamera flaşları gibi uygulamalarda kullanılır. Aynı zamanda kapasitörler, güçlü kurulumlarda voltaj düşüşlerini önlemek için kullanılır. Yüksek bir bas duyulduğunda, elektrikli ekipman kısa sürede voltaj düşüşü yaşayacaktır. Voltaj, normal süre içinde şarj edilirse, voltaj düştüğünde voltajı içeren kondansatör hemen devreye girecek ve elektrikli ekipmanın içinde akım (deşarj) sağlayacaktır. Kondansatör imal edildikten sonra elektrikli cihazdan gelen voltaj ile şarj edilir. Bu sayede de ses sistemlerinizin korunmasını sağlarken aynı zamanda da tüm seslerin hoparlörlerden eşit bir şekilde yayılmasını sağlamaktadırlar. Amfi Kapasitör yine aynı şekilde tüm seslerin eşit şekilde dağılmasını sağlamaktadır. Bir amplifikatör, CD çalar, pikap veya başka bir kaynak tarafından üretilen sesi hoparlörlere ulaşana kadar yükseltmek için kullanılır. Amplifikatör, tüm ses sistemini kontrol etmek için kullanılır ve en önemlisi, sistemi açıp kapatmak için kullanılır. Ancak amplifikatör sayesinde birçok sinyal kaynağı aynı anda kullanılabilir ve ses kalitesinden ödün vermeden voltajı yükseltmekten iyi bir amplifikatör sorumludur. Bu nedenle de anfi kondansatörü ani voltaj değişikliklerinde akımın uygun bir şekilde iletilmesini sağlayacaktır.

Kapasitör çeşitleri birbirinden farklı donanım ve özellikleri ile birçok kişinin bilgi sahibi olmak istediği ve araştırdığı konuların başında gelmektedir. Şekline ve farad sistemine bağlı olarak kendi arasında belirli gruplarda incelenen kapasitörlerin her birinin kendi içerisinde kullanıldığı özel alanlar ve bölümler bulunmaktadır. Bu bölümler ve alanlar sayesinde ise dünya üzerine teknolojik gelişmeler ve çağ atlamaların olduğunun bilinmesi gerekmektedir. Boyutu ve şekli itibari ile bazı kesimlerin mercimek olarak nitelendirdiği seramik kapasitörler pikofaraddan 0.1 farada kadar farklılık gösterebilen geniş kapasiteye sahip kapasitörlerdir. Uygun fiyata sahip olup aynı zamanda güvenilir kalitede olması kapasitör çeşitlerini en çok tercih edilenler arasına koymuştur. Genel olarak incelendiğinde ise ses ve RF devreleri için tercih edildiğinin bilinmesi gerekmektedir. Bir diğer adıyla kutuplu kapasitör olarak bilinen elektrolit kapasitörler çok yüksek kapasiteye sahip olmaları ile birçok kişinin ilgisini üzerine çekmeyi başarmıştır. Polarize bir tipte olan bu kapasitörler silindirik bir yapıya sahiptir. Kullanım alanları incelendiğinde ise genellikle güç kaynağı devreleri ya da ses devreleri için ayırma gibi düşük frekans işlerinde kullanıldığı görülmektedir. Elektrolit kapasitörler kendi içerisinde devre kartının yüzeyine lehimlenmiş olan ve devre kartı üzerinde bulunan delillere lehimlenmiş olan şeklinde iki gruba ayrılmaktadır. Elektrolit kapasitörler gibi kutuplu bir yapıya sahip olan tantal kapasitörler küçük boyuta sahip olmasına karşın yüksek kapasite oranları ile ortaya çıkmışlardır. Ters gerilime olan toleranslarının oldukça düşük olması bilinmekte birlikte yüksek dalgalanma akımı ya da gerilim söz konusu olduğunda patlayabildikleri görülmektedir. SMD e standart tiplerde üretilen tantal kapasitörler tüm bu yönleri ile geniş yankı uyandıran çeşitlerdendir. Eskiye kıyasla günümüzde pek çok karşılaşılmayan bir çeşit olan mika kapasitörler oldukça yüksek bir stabilitiye sahip olup aynı zamanda yüksek frekans altında çalışabilmektedir. Tüm bu özelliklerine bağlı olarak günümüzde sık görülmese de genel olarak RF devrelerinde kullanıldıklarını söylemek mümkün olacaktır. Kapasite değerinin istenildiği gibi bir tornavida aracılığıyla değiştirilebildiği Trimer kapasitörler, sıklıkla ekipman kalibrasyonları için tercih edilmektedir. Hassasiyet ve tolerans bakımından incelendiğinde oldukça düşük sonuçlar ortaya çıkaran trimer kapasitörler bu nedenle son kullanıcı ürünlerinde pek kullanılmamaktadır. Kendi içerisinde türleri incelendiğinde ise genellikle en düşük 0.5-10 pF ve en yüksek de 1-120 pF arasında değişkenlik gösteren kapasitelere sahip çeşitler bulundurmaktadır. Ultra kapasitör olarak da adından söz ettirmiş olan süper kapasitörler, 12.000 Farad gibi oldukça yüksek kapasite değerlerine sahip olabilen kapasitör çeşitleri arasında değerlendirilmektedir. Ortalama bir kapasitörün birim hacminde saklayabildiği enerjinin 10 ila 100 arasında katı kadar enerji depolama imkânına sahiptirler. Diğer çeşitlerden farklı olarak dielektrik malzeme yerine ikili mekanizmaya sahip olan süper kapasitörlerin enerji depolama alanlarının geniş olması bu neden ile açıklanmaktadır. Şarj edilebilen bataryaları yerine kullanılması için tasarlanmış olan bu kapasitörler aynı zamanda elektrikli araçlarda bulunan rejeneratif frenleme sonucunda üretilen enerjiyi depolamasıyla da mükemmel sonuçlar ortaya koyan kapasitörlerin başında yer almaktadır.

Kapasitör seçimi yapılırken anma gerilimi, dalgalanma akımı (anlık büyük akım), ESR ve dielektrik sabiti değerleri çok önemlidir. LED sürücü devresinde girişten çıkışa kadar devrenin birçok parçası farklı kullanım yöntemlerine sahip kapasitörler kullanır. Devrelerde kullanılan ve olmazsa olmaz olarak değerlendirilen kapasitörleri seçerken dikkat edilmesi gereken birtakım önemli hususlar bulunmaktadır. Yüksek kaliteli devreler ile mükemmel sonuçlar elde etmek isteyen kişilerin en uygun kapasitörleri tercih etmesi, hayati önem taşımaktadır. Kapasitör seçerken oldukça önemli bir belirteç olan kapasite değeri, dikkatle kontrol edilmesi gerekmektedir. Genellikle kapasitörler, 1pikoFarad ve 100000 mF arasında değişen değerlere sahip bir şekilde üretilmektedir. Kişilerin kapasitör seçerken kapasite değerinde dikkat etmesi gereken önemli nokta ise her çeşit kapasitörün farklı değer aralıklarında üretilerek kendi devrelerine en uygun aralıkta olanı tercih etmeleridir. Kapasitör seçecek olan kişilerin kapasite değerinden sonra dikkat etmesi gereken bir diğer önemli husus ise çalışma gerilimidir. Kişilerin devrede kullanacağı kapasitörün gerilim değerine en uygun çeşittekini seçmeleri gerekmektedir. Çalışma gerilimi değerlerini incelerken dikkat edilmesi gereken husus en az %25 civarında ekstra bir payın tercih edilmesidir. Aynı zamanda bozuk olan devrelerdeki kapasitörlerin her zaman daha yüksek bir gerilim değerine sahip olan kapasitör ile değiştirilmesi mümkün olacaktır. Çalışma gerilimi ve kapasite gibi temel hususlara dikkat eden kişilerin polarizasyon gibi değerlere de dikkat etmesi mükemmel sonuçların ortaya çıkarılmasını sağlayacaktır. Belirli kutuplara dikkat edilerek devreye bağlanması hayati önem taşımaktadır. Yüksek hassasiyete sahip olan osilatör gibi devrelerin tolerans değerlerini de göz önünde bulundurarak kapasitör seçimi yapılması gerekmektedir. Devrenin istenilen çıkışı vermesi için yüksek hassasiyete sahip olan kapasitörlerin tercih edilmesi gerektiği bilinmelidir. Kapasitör değerlerinin sıcaklık katsayısına bağlı olarak değiştiği bilinmesi gerekirken kapasitör seçiminde sıcaklık katsayısına dikkat ederek fiziki durumların göz önünde bulundurulması gerekmektedir. Sıcaklık katsayısı kapasitörlerin kapasitesini arttırdığı gibi aynı zamanda düşmesine de neden olmaktadır. Kapasitör çeşitlerinin bazılarında dielektrik üzerinden belirli bir düzeyde kaçak akım geçişi olduğu bilinmekle birlikte aynı zamanda bu sebepten normal deşarj süresinin altında deşarj olma gibi bir durum ortaya çıkmaktadır. Bu neden ile kişilerin kapasitör tercih ederken kaçak akıma büyük önem göstererek hassasiyetle incelemesi gerekmektedir.

Basit bir şekilde elektrik enerjisinin toplanması işlemi için kullanılan güç toplayıcıya kapasitör denilmektedir. Birçok devre ve işlem için önemli bir parça olarak değerlendirilen bu ürünler günlük hayatta birçok teknolojik aletin ana parçası olarak kullanılan ve hayatın önemli bir parçası olarak nitelendirilen ürünlerdir. Elektrik enerjisini depolamak ve doğrultma işlemlerini yapmak gibi basit bir şekilde görevleri açıklanmakla birlikte birçok ürünün içerisinde yer almaktadır. Motor kapasitörleri, kendi içerisinde motor ilk hareket kapasitörleri ve motor daimi devre kapasitörleri olarak motorun çalışmasında iki önemli bileşen olarak ayrılmaktadır. Bulaşık makinesi kapasitörü, çamaşır makinesi kapasitörü, klima kapasitörü ve daha birçok günlük hayatta sıkça rastlanılan aletlerin kapasitörleri bu grupta incelenmektedir. Sanayinin ve dünya gelişimin önemli bir parçası olan teknolojide önemli bir noktaya sahip olan kapasitörler, çok eski zamanlardan beri kullanılmak istenen ve ihtiyaç duyulan enerji depoları olarak değerlendirilmektedir. Aydınlatma kapasitörleri de günlük hayatta aydınlanmayı sağlayan ve olmazsa olmaz olarak değerlendirilen basitçe ampullerin çalışmasını sağlayan kapasitörler olarak değerlendirilmektedir. Fluoresan, neon, civa ve sodyum buharlı lamba balastalarının kompanzasyon işlemleri için kullanılmaktadır ve aydınlanmayı sağlayan önemli bir parçadır. Günlük hayatta kullanılan basit aydınlanma seçeneklerinden daha geniş alanlarda kullanılan aydınlanma seçeneklerine kadar her türlü işlem için kapasitör çeşitleri ve hacmi ile hizmet vermeye devam etmektedir.

Elektrik yüklerinin depolanarak günlük hayatta pek çok alanda kullanılmasını sağlayan kapasitörler, bağlantı şekilleri ve çeşitleri ile de kendi arasında pek çok grupta incelenmektedir. Birçok teknolojik aletin çalışmasını sağlayan ve sanayide büyük bir öneme sahip olan kapasitörler, bağlantı şekillerine göre farklılık gösterebilirken bu farklılığa bağlı olarak da farklı işlevlerde görev almaktadır. Kapasitörlerde bulunan armatürlerin birisinin pozitif tarafının diğerinin negatif tarafına gelecek bir şekilde bağlanması sonucunda elde edilen kapasitör bağlantısına seri bağlama denilmektedir. Seri bağlanmış olan kapasitörlerin yüklerinin birbirine eşit olduğunun bilinmesi gerekmektedir. Ortaya çıkan bu değer ise eşdeğer devre yükü ya da sistemde bulunan toplam yüke eşittir. En az iki olmakla birlikte daha fazla sayıdaki kapasitörlerin negatif taraflarının bir noktaya, pozitif taraflarının ise bir diğer noktaya gelecek şekilde bağlanması sonucunda oluşan bağlantı şekline ise paralel bağlama denilmektedir. Sistemde bulunan eşdeğer yük ise her bir kapasitörün sahip olduğu yük toplamına eşittir. Kapasitör uçları arasında bulunan potansiyel fark ile sistemin potansiyel farkı da aynı zamanda birbirine eşittir. Kapasitörler, günlük yaşamın ve hayatın akışının büyük bir parçası olmakla birlikte vazgeçilmez nitelikte olan elektriğin depolandığı birimlerdir. Küçük ev eşyaları, bulaşık-çamaşır makineleri, buzdolabı, klima, dikiş makinesi ve daha birçok ev yaşam ürünün temel parçası olarak görev alırken aynı zamanda fabrika gibi önemli sanayi alanlarında savunma sanayisinde hatta yolculuk için gerekli olan taşıtların yapımında da kullanılan ve bu nedenle değerli bir ürün olarak değerlendirilen sistemlerdendir. Özellikle mühendislerin daha ilgili olduğu ve yeni ürünlerin elde edilmesinde kullanılacak olan kapasitörler, kişilerin düzenleyeceği devreye ve çalışma şekline göre farklı birimlerde ya da özelliklerde bulunabilmektedir. Kaliteli ve devreyi güvenli bir şekilde çalıştırarak elektrik akımının önemli bir parçası olacak olan kapasitörler, talebe yönelik olarak doğru bir şekilde seçilmelidir. Devrenin büyüklüğü çalışma prensibi, şekli verilecek elektrik yükü ve depolama beklentisi gibi pek çok ihtiyaca göre kapasitör seçenekleri bulunmaktadır. Kapasitör ürünleri, modelleri, özellikleri ve fiyatları tüm bu niceliklere bağlı olarak değişmekle birlikte sınırsız sayıda çeşidi görüntüleyerek, hayal edilen ve tasarlanan devreye en uygun kapasitörü seçmek için Trendyol sitesini ziyaret etmek en uygun sonuçların sıralanmasını sağlayacaktır. Hızlı ve güvenli alışveriş imkânı ile tek tıkla dilediğiniz ürüne anında erişin.