Vazgeçilmez Devre Elemanı Kapasitör Nedir? Nerelerde Kullanılır?
Akımsız elektrik yükü ihtiyacını karşılayan cihazlara kapasitör denir. Kapasitörü ifade eden farklı kelimelerle de karşılaşılabilir. Kondansatör, yoğunlaç, meksefe anlam olarak kapasitörle aynıdır. Bu elektronik devre elemanları yapı ve boyut olarak farklılıklar gösterebilir. Elektrik ve elektronik sektöründe işlev gören ürün, dünya üzerinde pek çok fabrikada seri olarak üretilir.
Kondansatör, görevi itibarıyla şehir içi şebeke elektriğinde ve telekomünikasyon sistemlerinde önemli görevler üstlenir. Otomotiv sektöründe elektrik akımını devreye alma ve devreden çıkarma konusunda kullanılan bir bileşendir. Bilgisayarların bazı parçalarında kullanılır. Kapasitörler; mobil cihazlarda, dijital kol saatlerinde, hoparlörlerde ve fotoğraf makinelerinde enerji depolayarak işlev gören elektrik aksamdır.
Kapasitör Yapısı: Kondansatörün Görevi ve Çalışma Prensibi Nedir?
Kapasitör, 2 iletken plaka arasında yer alan 1 yalıtkandan oluşur. Yalıtkan olarak plastik, mika, cam, kâğıt, seramik gibi maddeler kullanılabilir. Kapasitör ölçümünde, gerilim uygulandığında iletken plakalar birbirinin tersi enerji yükü ile yüklenmiş olur. Bir plaka (+) değeri verirken, diğer plaka (-) değerindedir. Plakaların arasında oluşan elektrik akımı volt biçimde ifade edilir. Kapasitör birimi Farad’dır. Bu, devrede C harfi ile gösterilir.
Uçlar arasında uygulanan gerilimin değişimi, kullanılan kapasitörün akımını belirler. Kutuplaşma ve gerilim farkının olduğu bölge elektrik alanı yaratır. Kapasitör, güç kaynağı içinde bulunan devrelerde filtreleme işlevi görür. Elektrik enerjisini depolamak, kısa devre anında enerjiyi hızlı bir şekilde boşaltmak, AC akımı geçirip DC akımı engellemek, faz kayması oluşturmak ve reaktif gücü muhafaza etmek için kullanılır. Kapasitör değerleri, güç kontrolü ve frekans üretiminde aktif belirleyicilerdir.
Enerji Dengeleyici: Kapasitörün Devreler İçin Önemi Nedir?
Farkında olmasak da kullandığımız pek çok elektronik alette kapasitör bulunur. Kullandığımız cihazlarda kısa devre olmaması için güvenlik önlemleri alınırken kapasitör ölçümlerinden yararlanılır. Aşırı yüklenme, kullanılan aletlerin çalışmamasına ve bozulmasına yol açabilir. Aşırı elektrik yüklenmesi kullanılan cihazların yanarak hem kendilerine hem de çevreye zarar verme riskini artırır. Kimi yangınlar elektronik aletlerin fazla ısınması ve çeşitli nedenlerle kısa devre yapması sonucunda oluşur.
Kazaları önlemek açısından kapasitör seçiminde uygun eşleşme önemlidir. Kapasitör özellikleri üzerinden seçim yapılırken bileşenin hangi alanda kullanılacağı, kaç volt taşıması gerektiği ve yükünü ne zaman boşaltacağı gibi teknik gereklilikler gözetilir. Kapasitörün karşılayabileceği elektrik yükünü ifade eden ibareler cihazların kullanım şekli hakkında talimat niteliği taşır. Kısa devre olmuşsa bu, elektrik akım değerleriyle ilgili olan bir soruna işaret eder.
Kapasitör Çeşitlerine Göre Kullanım Alanları Nelerdir?
Kapasitör çeşitleri; yalıtkan malzemenin cinsi, çalışma gerilimi ve depolanabilen yük miktarı gözetilerek sınıflandırılır. Bu bileşenlerin boyutları, gerilim ve yük miktarlarına göre belirlenir. Sabit ve ayarlanabilir olmak üzere 2 çeşit kapasitörden bahsedilebilir. Bu kapasitörler de kendi içlerinde sınıflara ayrılır. Sabit kapasitör sınıfında; mika, seramik, kâğıt, elektrolitik, tantal yer alır. Ayarlanabilir kapasitörler de oldukça çeşitlidir. Bu cihazlar, genellikle profesyonel kullanım için tercih edilir.
Seramik meksefeler, ses ve RF devrelerinde kullanılan bir kapasitör ölçümü mekanizmasıdır. Elektrolit kapasitör, güç kaynağı ve ses devrelerinde kullanılır. Silindire benzer. Tantal kapasitör ise küçük boyutlu olan ve yüzeye monte edilen cihazlardır. Bunların, yüksek akıma maruz kaldıklarında patlama ihtimali bulunur. Mika kapasitör, yüksek frekansta çalışabilir ve büyük boyutlarda olabilir. Trimer kapasitör ekipmanların kalibrasyonu için profesyoneller tarafından kullanılır. Bu cihazların kapasite değerleri tornavidayla değiştirilebilir. Süper kapasitör ise bataryaların yerini alması için tercih edilir. Siz de kapasitör ölçümünü mümkün kılan elemanlara Trendyol’dan ulaşabilirsiniz.