Dünya Küresi

Harita Yetmediği Anlarda İmdada Koşan Dünya Küresi

İçinde yaşadığımız hayat algıladığımız haliyle üç boyutludur. Yani nesnelerin, canlıların, maddelerin eni, boyu ve derinliği vardır. Fakat günümüzde ister okulda isterse evde olsun, üç boyutlu nesnelerle eğitime pek önem verilmediği görülmektedir. İşin kolayına kaçılarak sadece en ve boydan ibaret iki boyutlu materyaller kullanılmaktadır. Hatta denebilir ki giderek dijitalleşen dünyanın özellikle çocukları ekranlara bağımlı hale getirmesi, gerçek yaşamın üç boyutlu oluşuyla sanal ortamdaki nesnelerin iki boyutlu oluşu, öğrenme sürecinde çelişkilere yol açmaktadır. Dünyamızın şekli bir küreye çok benzemektedir, tamamen kavislidir ve bu kavisli yüzeyin boyutları ve özellikleri düz bir yüzeye yani haritaya aktarılırken her zaman birçok önemli sorun ortaya çıkar. Bu nedenle, üç boyutlu dünyayı iki boyutlu bir haritaya dönüştürürken, farklı şekilleri tanımlamak için farklı harita yöntemleri kullanılır. Burada mesafe, yön, alan gibi kavramların öğrenilmesinde bir takım sorunlar oluşur. Dünyanın yüzeyinde şekilleri en doğru haliyle dünya küresi maketi gösterir. Alan, bağıl boyut, şekil, ölçek, mesafe ve pusula yönü gibi terimler bu model yeryüzünde orantılı olarak doğru şekilde anlatılabilir. Dünya küresi modeli, dünyayı kısaca tanıtmak için önemli bir araçtır. Yer, mekân, yer ile Güneş ilişkisi ve zaman kavramı gibi şeyleri çocuklara izah etmek için kolaylık sağlar. Dünyanın devasa büyüklüğü nedeniyle, çocukların dünyanın kendine özel şekillerini, yeryüzündeki dağılımları, kıtaların, denizlerin birbirleriyle oluşturdukları bütünü anlamaları zor olmaktadır. Bu noktada, böyle bir modelle nesnelerin gerçeğe yakın halleriyle küçültülerek üç boyutlu olarak algılanmalarına olanak tanınması, işleri çok kolaylaştırmaktadır. Model küreler coğrafya, hayat bilgisi, fen ve sosyal bilgiler derslerinde kullanılabilinir ve çocukların soyut bilgileri daha doğru ve hızlı şekilde öğrenebilmeleri sağlanır.

Eğitim ve öğretim faaliyetleri için, model kürelerin stil, renk ve boyut bakımından çeşitleri bolca bulunur. Örneğin dünya siyasi haritasını duvardaki haritada anlatabileceğiniz gibi politik sınırları, şehirleri gösteren bir masaüstü dünya küresi kullanabilirsiniz ve böylece gerçeğe yakın bir algılama seviyesine ulaşmış olursunuz. Model küreler aynı zamanda fiziki dünyadaki, okyanus akıntılarını, büyük şehirleri, havacılık destinasyonlarını, büyük deniz yollarını, topografik yapıyı net bir görsellikle önümüze serebilirler. Hatta kabartmalı dünya küresi kullanarak, çocukların sadece görsel duyularını değil aynı zamanda dokunma duyularını da kullanmalarını sağlayarak, dünya fiziki haritasındaki şekilleri adeta onların avuçlarına bırakmış olabilirsiniz. Okyanusların ve karaların renklerindeki ve şekillerindeki farkın yardımıyla yükseltinin ve derinliğin anlaşılması kolaylaşır. Deprem bölgelerinin dünyanın hangi iç dinamikleriyle oluştuğu, volkanik dağlar ve oluşumlar, okyanusların derinliği ve büyüklüğü gibi ileri konular bile öğrencilere daha basit bir biçimde aktarılabilir. Coğrafya öğretiminin temel sorunlarından biri konuların soyut kalıyor oluşudur. Bu kavramları somutlaştırmak için dünya küresi büyük kolaylık sağlamakta, çocuk onun sayesinde dünya realitesini kafasında oluşturabilmektedir. Model küre, enlem, boylam, paralel, meridyen, eksen, yarıçap, kutup, gezegenlerin ekseni etrafında dönme hareketi, güneş, dünyanın güneş etrafında dairesel hareketi , okyanusların ve okyanus akıntılarının dağılımı gibi konuların işlenişi sırasında mutlaka başvurulması gereken bir materyaldir. Eğitimci bu tip soyut fiziksel konuları, kolayca temin edebileceği bir dönen dünya küresi yardımıyla dinamik bir hale getirerek somutlaştırır ve daha eğlenceli, çocukların dikkatini çeken bir sunum yapma şansına sahip olur. Küre modeli coğrafyacılar tarafından kullanılan önemli bir araçtır. Çocuklar için küre kullanımını desteklemek ebeveynlerden de beklenilen bir sorumluluktur. Her şeyden önce ilk olarak aile eve bir model dünya yerleştirmelidir. Bu model küre çocukların kolayca girip kullanabilecekleri yerler olan odalarında veya antre gibi çok kullanılan bir mekanda durabilir. Mümkünse ışıklı modeller tercih edilmelidir. Ebeveynler çocuklarını küreyi kullanmaya teşvik etmelidir. Ebeveynler çocukları ile isim, şehir, hayvan gibi oyunlar oynarken çocuğun o yerin adını model küre üzerinde göstermesini isteyebilirler. Anne babalar; dergilerde, TV haberlerinde, radyolarda, gazetelerde, şehir ve ülke adlarından bahsedildiğinde, onları bu yerleri küre üzerinde tanımlamaya teşvik edebilirler. Ebeveynler; TV, radyo veya gazetede bir yer belirtildiğinde, bilgilerini çocuklarıyla paylaşmalı, birlikte o bölgenin önemli özellikleri, yer aldığı ülke hakkında tartışarak çocuğun bilgisini artırmaya çalışabilirler. Çocuklar kıtaların birbirlerine göre konumlarını, büyüklüklerini ve aralarındaki mesafeleri model küre üzerinde gösterebilirler. Küre üzerinde başlıca tarihsel ve çağdaş toplumların bulundukları yerleri işaretleyebilir, hatta önemli kentlerimizi, dünya ülkelerini ve dünyanın belli başlı şehirlerini tespit edebilirler. Enlem ve boylamları öğrenerek, ülkeler arasındaki saat farklarının nasıl oluştuğunu kavrayabilirler. Güney ve kuzey yarım küreler ile ekvator bölgelerini bilebilir ve buralardaki mevsimsel oluşumları, dünyanın kendi etrafında ve Güneş’in etrafında dönüşü ile olan ilişkisini ortaya koyabilirler.

Coğrafya öğretiminde kavramların önemli bir yeri vardır. Coğrafi bilimin en önemli özelliklerinden biri yeryüzündeki coğrafi gerçekleri ve olayları tanıtmak ve açıklamak için bu kavramların kullanılmasıdır. Bölgesel kavramların doğru kullanımı ile coğrafyanın anlaşılması ilişkilidir. Kavramları doğru bir şekilde öğrenen öğrenciler için bu bilgiler kalıcı olmaktadır. Kavramların öğrenilmesinde zaaflar yaşanırsa orada devreye ezbercilik girmekte ve dolayısı ile bilgiler kalıcı olmamaktadır. Kalıcı olmayan bilgiler de kişinin eğitim hayatında başarısızlıklara yol açar. Bu sebeple model küre, öğrencilerin belirli sorunları daha rahat algılamaları için önemlidir. Sadece coğrafya değil hayat bilgisi ve sosyal bilimlerin tüm dallarında bu tür materyaller kullanmak gereklidir. Örneğin çok küçük yaştaki çocuklara oyuncak koleksiyonu oluştururken, oyuncak dünya küresi gibi eğitimsel bir fayda da oluşturan hediyeler almak çok önemlidir. Böylece henüz soyut düşüncenin oluşmadığı çok erken yaşlardan itibaren çocuğun, içinde yaşadığı reel dünyanın bilgisini öğrenmeye başlaması sağlanabilir. Yine benzer şekilde çocukların odasına gece lambası alınırken, dünya küresi gece lambası seçilebilir. Hem bir işlevi olan eşya alınmış hem de çocuğun bilgiyle ilgisini kurmanın ilk adımları atılmış olur. Bu tür ürünlerde model küre çeşitleri oldukça fazlalaşmıştır. Sadece ışıklı dünya küresi değil, dünyaya ait temel beşeri ve coğrafi bilgilerin içinde bulunduğu bir mini tablet ile senkronize olmuş ve piyasada konuşan dünya küresi olarak adlandırılan modelleri bile bulmak mümkün hale gelmiştir. Günümüzün moda tabirlerinden biri olan "küresel düşün yerel davran" sözüne uygun olarak, küresel dünyanın bireyini yaratmaya başlamanın ilk adımı belki de bu tür küreleri çocuğumuzun oyuncak seçkisinde bulundurmak ile atılacaktır. Bilindiği gibi tarihi olaylar ve konular her yaştan kişinin ilgisini çekmektedir. Bu kürelerin sadece coğrafi konulara değil tarihi konulara da ilgi çekmek açısından değerlendirilebilecek modelleri de bulunmaktadır. Antik dünya küresi olarak bilinen bu model küreler ile sadece çocukların değil yetişkinlerin de tarihe olan merakını ortaya çıkarabilirler. Geçmiş zamanlarda dünyada hangi milletlerin yaşadığı, kimlerin nerelere hükmettikleri ve zamanın her şeyi nasıl da şaşırtıcı biçimde değiştirdiği herkesin her zaman ilgisini çekmiş mevzulardır. Tarihsel konular çok geniş olmakla birlikte, özellikle ilk ilgilenme aşamalarında haritaların ve bu tip kürelerin kronolojik sırayı öğrenmede, insanlığın gelişme evrelerinin anlaşılmasında büyük katkısı vardır. Tarihte yerini almış büyük uygarlıkları okuyup ezberleyerek değil, küre üzerinde kafa yorarak öğrenmesi, öğrencinin gelişimine büyük katkı sağlayabilir.

Model kürelerin çapları küçük olabilir ama insana katkıları çapıyla karşılaştırılamayacak denli fazladır. Tabi ki sadece model küre üzerinden insan bütün dünya hakkında yeterli bilgi ile donatılamayabilir. Ama atlas ve harita desteği ile, tarihten sosyolojiye, din bilgisinden metalurjiye uzanan büyük bir yelpazede kullanılabilecek bir eğitim materyalidir. Hangi coğrafyada hangi dinler hakimdir, nerelerde ne tip madenler bulunur, yer altı zenginlikleri hangi bölgelerde toplanmıştır gibi birçok sorunun ve cevabın üstünde konuşulabileceği çok fonksiyonu olan bir üründür. Evinizde hem bir eğitim materyali hem de bir dekorasyon öğesi olarak kullanabileceğiniz dünya küresi 30 cm çapında olsa bile ihtiyacı karşılayacaktır. Genel olarak bir model kürenin çocuğa şu hususları öğretmede faydalı olacağı ve yetkinlik kazandıracağı öngörülür: farklı yerlerin coğrafi konumlarını kavrar. Kıtalar ve okyanuslar hakkında bilgi sahibi olabilir, Dünya şehirlerinin yerini doğru olarak belirleyebilir. Kara ve denizlerin dağılımı, aralarındaki mesafe ve şekilleri gerçekçi ve minyatür bir dünya üzerinde küçültülmüş bir biçimde görür. Bu dağılım yeryüzünde haritadan daha iyi görülür çünkü küre mini ölçekte alanı, açıyı ve mesafeyi koruyabilen üç boyutlu bir yapıya sahiptir. Çok küçük dünya küresi bile faydalıdır ama ne kadar çapı geniş olursa üzerine o denli ayrıntı sığdırabileceği unutulmamalıdır. Model küresi, yerel bir boyuttan değil, geniş bir alandan bakmayı, deyim yerindeyse büyük resmi görmeye çalışma alışkanlığını sağlar. Coğrafi bilgi algısını küresel ölçekte oluşturmak esastır. Böylece okyanus akımı, eksen, kutup, ekvator, meridyen ve paralel kavramını anlama ve açıklamada önemli bir avantaj sağlar. Geçmişten beri dünya ve üzerindekiler hep merak konusu olmuştur. Bu bağlamda harita, başvurabileceğimiz en yakın ve en basit kaynaklardan biridir ama öte yandan, ayaklı dünya küresi kullanım kolaylığı ve şekil açısından bize en gerçekçi görünümü gösteren bir modeldir. Dekoratif amaçlar için de kullanılabilen bu model, özellikle ebeveynler için tercihen bir eğitim aksesuarı olarak kullanılır. Bir ofiste veya evde şık bir dekorasyon nesnesi olarak kullanılmasının yanı sıra, aydınlatılmış küre modeli de tercihen bir gece lambası olarak kullanılır. Eski dünya küresi fiziksel ve siyasi haritaların özelliklerine sahiptir. Siyasi harita işlevinin yardımıyla dünyadaki veya kıtadaki ülkeleri, bir ülkenin idari bölümlerini ve yerleşimlerini görebilirsiniz. Fiziksel harita fonksiyonunun yardımıyla, dünyanın tümseklerini ve çukurlarını görebilirsiniz. Fiziksel haritayı hazırlarken, derinlik ve yükseklikteki ayrıntılar aktarılamaz. Model kürede bu aralıklar çeşitli renklerde boyanmıştır. Yükseklik genellikle yeşil, sarı ve kahverenginin çeşitli tonları ile temsil edilir ve derinlik açık veya koyu mavi ile temsil edilir. Derin yerler gittikçe daha koyu tonlara sahip olmakta, yüksek yerler ise kahverengi ile boyanmaktadır.

Model küreler, eğitici fonksiyonları sebebi ile tercih edildikleri kadar dekoratif amaçlı kullanımları da oldukça yaygındır. Örneğin bir pirinç dünya küresi çok orijinal ve çarpıcı bir dekorasyon eşyası olarak evinizin müstesna bir köşesinde kendine yer bulabilir. Keza falcıların içine bakıp geleceği gördükleri kristal küre benzeri bir cam dünya küresi evinize çok hoş bir görünüm katar. Ya da daha modern sanat tarzına yatkın duruyorsanız, metal gibi yeni nesil dekorasyon malzemelerinden yararlanarak yapılan süslere ve dekoratif çalışmalara bakabilirsiniz. Son derece farklı ve özgün tasarımlarla yapılmış metal dünya küresi özellikle büro ve iş ortamlarına çok uygun bir aksesuardır. Fakat bütün bunları bir tarafa koyacak kadar iddialı bir ürün satın almak istiyorsanız, göz atacağınız şey manyetik dünya küresi olmalıdır. Dünya manyetik bir alanın içinde boşlukta durmaktadır ve görsel açıdan güzelliğinin yanı sıra, teknolojik olarak da ileri seviyede bir aksesuardır. Manyetik dünya modelinin içindeki mini dünya, yerçekimi yokmuş gibi temassız olarak döner. C şeklinde özel bir mıknatısın içinde, üzerinde dünya haritası bulunan küre, hiçbir dayanak noktası olmaksızın dönerek ilgi çekici bir görünüm sergiler. Aynı zamanda, şık bir tasarıma ve arka ışığa, ayrıca aksesuarlara ve gece lambası işlevlerine sahiptir. Arkadaşınıza, akrabanıza bir hediyelik eşya almanız gerektiğinde kararsız kalmanıza gerek yok. Model küreler imdadınıza yetişiyor. Sevdiklerinize alacağınız bir hediye dünya küresi, hem uzun yıllar hatıra olarak kalır hem de beğenilmeme korkusunu yaşatmaz. Yine her zaman hediyelik eşyaların gözde rengi olan pembe renkten yana yapacağınız bir tercih büyük beğeni alabilir. Özellikle internetteki hediyelik eşya kısımlarından bulabileceğiniz pembe dünya küresi gerçekten eşsiz bir hediye olacaktır. İlave olarak ışıklı olursa , gece lambası işlevi de görebilecektir. Gerçek dünya toz pembe olmayabilir ama odalardaki bu pembe küreler insanı daha güzel ve umutlu hayaller kurmaya teşvik edebilir.

Model küreler, markalara ve modellere göre büyük ölçüde fiyatı değişen ürünlerdir. Bir model küre almaya karar verirseniz, lütfen kullanım yerini dikkatlice düşünün. Sadece evinizde güzel bir görüntü yaratmak istiyorsanız, sadece dekoratif dünya küresi satın almak daha mantıklı ve daha ekonomiktir. Eğitim amaçlı olarak okulunuza almak istiyorsanız işlevselliğini önde tutmanız ve üzerinde coğrafi bilgileri işleyebilecek tarzda yapılmış ürünleri seçmeniz gerekir. Evinizde çocuklarınız için alacağınız ürünlerin ise hem eğlenceli, ışıl ışıl hem de eğitimsel amaçla kullanılabilir olmasına dikkat etmek gereklidir. Kabartmalı modeller sayesinde çocuklar hem görsel olarak hem de duyusal olarak yerküre şekillerini daha iyi kavramış olacaklardır. Ofis ve iş yeri için alınacak modellerin ise camdan yapılmış olanlarını tercih etmek hem bir şirket konseptine uygun olacak hem de ortama şıklık katacaktır. Bunun yanı sıra daha çarpıcı ve ender görülen bir modelle konuklarınızı şaşırtmak istiyorsanız almanız gereken ürün manyetik alanda temassız dönebilen kürelerdir. Metalden yapılmış küreler eğitim malzemesi olmaktan çok dekoratif amaçlı kullanılır ve modern tarzı benimseyen kişiler için uygun olabilir. İnternet üzerinden aksesuar dünya küresi çeşitlerine inceleyip, resim ve özelliklere baktıktan sonra binlerce marka ürüne evinizden erişebilirsiniz. Model küresi fiyatları üzerinde yapacağınız kısa bir araştırma ile özellikle teknolojik bir ürün olan manyetik özellikli kürelerin diğerlerine nazaran daha yüksek bir fiyata satıldığını görebilirsiniz. Keza pirinçten yapılmış ve çok estetik duran aksesuar amaçlı ürünlerin fiyatlarının da kimi modellerde yüksek olduğu fark edilebilir. Fakat bunlar dışındaki tüm model küreler çok uygun fiyatlarla satılmaktadır ve sadece okullarımızda değil, evlerimizde de bulunması gereken çok faydalı materyallerdir. Ahşap dünya küresi ürünleri ise kaliteli ve ince işçilikleri ile fark yaratabilen klasik modellerdir. Klasik stilden modern tarzlara, konuşup birtakım bilgiler veren ışıklı veya ışıksız olanlara, yüksek teknolojili ya da sadece basit malzemelerden yapılmış olanlara kadar pek çok model küre ürünü için Trendyol online mağazasını ziyaret edebilirsiniz. Küresel düzeyde alışveriş imkanı sunan sitedeki fiyatları karşılaştırabilir ve ihtiyaçlarınıza en uygun ürünü anında bulabilirsiniz.