Türk mutfağının dünyaya armağanı olan reçel, çeşitli meyvelerin kaynatılıp belli bir kıvama gelene kadar şekerle pişirilmesi ile yapılır. Geçmişte saray mutfaklarına özgü olan ve kahveden önce ikram edilen bu tatlı, zamanla her sofrada kendine yer bulmuştur. Tatlının şöhreti iyice yayıldıktan sonra bu lezzet daha geniş bir yelpazede yapılmaya başlanmıştır. Türk mutfağında bu tatlının ilk çeşidinin gül ile yapıldığı bazı kaynaklarda ifade edilir.
Şeker kamışında seri üretime geçilmesiyle reçel, geniş coğrafyalara yayılmış ve dünya mutfağına girmiştir. Doğal reçel dediğimiz katkısız ürünler, önceleri salt meyveler kullanılarak pişirilmiştir. Özellikle kış mevsiminde bulunması zor meyvelerden hazırlanan reçeller, derin dondurucuların hatta buzdolaplarının olmadığı dönemlerde bir saklama yöntemi olarak ortaya çıkmıştı. Meyve reçelleri, soğuk kış mevsiminde damakları tatlandıran çok değerli bir ikramlık olarak tercih edilmiştir. Günümüzde ise bu tatlı, kolaylıkla temin edilen ve neredeyse günün her saati değişik yorumlarla soframıza gelen bir lezzet olarak karşımıza çıkar.
Meyvelerden yapılan karışık reçel çeşitleri genellikle kahvaltılarda tüketilir. Fakat yemişlerden hatta sebzelerden yapılan reçeller, ikramlıklarla birlikte farklı zaman dilimlerinde servis edilir. Kahvaltılık reçel çeşitleri; 7’den 70’e herkesin severek tükettiği, enerji veren ve aromasıyla büyüleyen besinlerdir. Kahvaltılık ürünlerin yanında sofralarda reçel tüketiminin artması ile birlikte değişik besinlerden farklı tekniklerle hazırlanan çeşitler de bulunmaktadır.
Yöreden yöreye farklı çeşitleri yapılsa da Türk mutfağının vazgeçilmezi olan bazı reçel türleri vardır. Bunlardan ilki gül reçelidir. Pişirme tekniği bakımından hemen hemen diğerlerine benzeyen gülden yapılan reçel; kendine has kokusu ve lezzeti ile beğenilir. Özel tatlıların ana malzemesi olan bu ürün, rengi ile de diğer reçellerden ayrılır.
Bu tatlının klasik anlamda her damağa hitap eden bir diğer türü ise kayısı reçelidir. Türkiye’nin hemen hemen her noktasına kolayca yetiştirilen kayısı, şekerle kaynatılarak yıllarca saklanabilir. Bazen içine çekirdekleri de konularak pişirilen kayısı, kahve ve kahvaltılıkların yanında muhteşem bir uyum sergiler. Aynı şekilde ayva reçelini de Anadolu’nun her köşesinde görebilmek mümkündür. Karanfil veya tarçın eklenerek pişirilen ayvanın pek çok sağlık sorununa da iyi geldiği ifade edilir.
Sofralarda görmeye alıştığımız portakal reçeli de muhteşem aromasıyla başımızı döndüren lezzetler arasındadır. Bazı tariflerde tamamı, bazılarında ise yalnızca kabuğu kullanılan bu meyveden yapılan tatlılar, özellikle Akdeniz yemek kültürünün vazgeçilmezleri arasında yer alır. Aynı şekilde mandalinalı reçel de benzer bir lezzeti sofranıza getirir. Akdeniz ve Ege'de sıklıkla tüketilen incir reçeli de ülkemizin geneline yayılmış tatlı türleri arasındadır. Oldukça hassas olan ve kısa bir sezona sahip olan incirin, değişik pişirme teknikleri ile kaynatılması bu meyvenin tüm yıl saklanmasına yardım eder.
Ülkemizde sık tercih edilen meyveli tatlı türlerinden bir diğeri ise çilektir. Yılın belirli bir döneminde doğal olarak yetişen bu muhteşem meyve, şekerle birleşince ortaya hoş bir renk ve aroma çıkarır. Şeftali reçeli de Bursa başta olmak üzere Türkiye'nin genelinde yaygın olarak pişirilen bir tatlıdır. Kabukları soyularak hazırlanan bu ürün, şeftaliyi özlediğimiz kış aylarında damaklarımızı şenlendirir. Şeftalili türü yalnızca kahvaltılarda değil tatlı ve pastalarda da sıklıkla kullanılır. Bazı yörelerde çok pişirilen bu tatlıya su eklenerek, şeftali suyunu andıran bir içecek de yapılmaktadır.
Bu tatlının yapılış yöntemleri, pişirilme şekline ve içindeki malzemelere göre değişir. Özellikle glutensiz reçeller, özel bir teknik ile üretilen tatlılar arasındadır. Gluten hassasiyeti bulunan bireylerin tercih ettiği bu ürünün daha sağlıklı olduğu da söylenebilir. Aynı şekilde glikozsuz, az şekerli, şekersiz, diyet reçel türleri de kalori bakımından düşük oldukları için zayıflama sürecinde sofralarda yerini alır. Şeker ilavesiz reçel başta olmak üzere, düşük kalorili ürünlerin yapılışı klasik pişirme tekniğinden biraz uzaktır. Özel teknikler ve ekipmanlar kullanılarak hazırlanan bu tarifler kolayca sofralara getirilebilir.
Yapılış teknikleri bakımından organik reçel çeşitleri de farklıdır. Bu ürünlerin de tamamen organik sayılması için meyvelerin üretim aşamasından bu yana hiçbir katkı maddesi ile temas etmemiş olması gerekir. Tarım ilacından, pişirim esnasındaki katkılara kadar her türlü yapaylıktan arınmış organik ürünler, özellikle çocukların tüketmesi gereken sağlıklı ve katkısız reçeller arasında yer alır. Organik tarifler, önceleri sadece ev ortamında yapılabilirken günümüzde birçok marka tarafından üretilmektedir. Paket, hazır, kavanoz reçel olarak ifade edilen ürünler arasında da organik besinleri bulabilmek mümkündür.
Pişirme tekniğindeki farklılıklara değinirken sütlü türlerden de bahsetmek gerekir. Sütlü reçel deyince akla iki farklı lezzet gelir. Bunlardan ilki salt süt reçeli olarak ifade edilen tatlı iken diğeri bu tatlıya bazı meyvelerin eklenmesi ile hazırlanır. Süt reçeli, bu faydalı besinin şeker ve karbonat ile uzun saatler boyunca kaynatılması ile yapılır. Yaklaşık 4-5 saat kaynayan süt, bayramlarda tadına alışkın olduğumuz bonbonları andıran harika bir lezzete dönüşür. Sütlü ürünlerde ise bu karışıma değişik yöntemler kullanılarak meyve eklenir. Örneğin çilekli süt reçeli bunlardan biridir. Aynı zamanda muz, portakal gibi meyveler de damak zevkine göre bu tarife katılır.
Klasik reçel çeşitlerinin yanı sıra bir de farklı tatları ile yiyenleri şaşırtan tarifler vardır. Örneğin karpuz reçeli son zamanların trend tatlı türleri arasında yer alır. Bu versiyon, kimi tariflerde karpuzun kabuğuna yakın alanı kullanılarak kimi zamanda tatlı kısmı da eklenerek pişirilir. Aslında bu tarif, klasik ürünlerden farklı değildir. Şeker, su ve isteğe göre biraz limon tuzu kullanılarak pişirilir.
Lezzetiyle baş döndüren frambuaz reçeli de oldukça farklı bir tattır. Çilek, kiraz ve erik reçeli ile aynı teknik kullanılarak pişirilen bu ürün, pasta ve dondurmaların vazgeçilmezidir. Diğer adı ahududu reçeli olan bu besin, bazı kahvelerde aroma verici olarak tercih edilir. Alışılmışın dışında mayhoş tadıyla dolaplarda olması gereken farklı bir reçel türüdür. Ahududu ile birlikte yaban mersini reçeli de yapılır. Bu tarif, özellikle az şekerle hazırlandığında oldukça sağlıklı ve besleyici bir kahvaltılık olur.
Kışın bile rahatça bulunabilen bir meyve çeşidi olan armut da bu tatlının ana malzemesi olur. Armut reçelini de ülkemizin hemen hemen her bölgesinde görebilmek mümkündür. İçine karanfil, tarçın eklenerek pişirilen bu lezzet, blenderdan geçirilerek marmelat şeklinde de servis edilebilir. Marmelat olarak tatlılarda ve hamur işlerinde sıkça kullanılır. Bunun yanında bu meyveye benzer özellikler taşıyan ayva da şekerle pişirilerek kavanozlanır.
Alışılmışın dışında bir lezzet arayanlar için hurma reçeli de idealdir. Ülkemizde yoğun olarak tüketilen iki çeşit hurma vardır. Bunlardan biri Trabzon hurması olarak bilinen ve şekli domatese benzeyen besindir, diğeri ise özellikle Arap coğrafyasında tüketilen küçük meyvedir. Her iki hurma çeşidi ile de bu tatlı yapılmaktadır. Hurma reçeli, alışılmışın dışında bir tat olmasına rağmen kavanozlanmış olarak satın alınabilir. Aynı şekilde kabak ve pancar tatlısı da reçeli andıran farklı tatları ile tüketicilerin bulacağı ürünler arasındadır.
Farklı reçel türleri arasında kuru yemişlerden, bitkilerden ve sebzelerden hazırlanan reçeller de bulunur. Örneğin sebzeler arasında acı biber bunlardan biridir. Bu tarif, kıpkırmızı rengi ve muhteşem tadı ile acı reçel olarak da bilinmektedir. Aynı şekilde domates reçeli de ilgi çeken tatlardan biridir. Sebzeler arasında patlıcan reçeline de değinmek gerekir. Bu dayanıklı sebze, şeker ile buluştuğunda ortaya oldukça farklı ama güzel bir lezzet çıkar.
Kuru yemiş kategorisinde çam fıstığı reçeli bulunur. Yemyeşil fıstıkların tek tek ayıklanarak şekerle kaynatılması sonucu elde edilen bu tatlı, damaklarda unutulmaz bir tat bırakır. Cevizli reçel de aynı şekilde beğeniyle tüketilen bir tatlıdır. Farklı reçel lezzetleri arasında bulunan yabani çilek ve mavi yemiş reçeli de orman meyvelerini seven bireyler için idealdir. Özellikle yabani çilek reçeli, küçük küçük taneleri ile klasik tariflerden ayrılır.
Genellikle kahvaltıda tüketilen reçel, enerji verici bir lezzet olarak tercih edilmektedir. Kayısı, çilek, ahududu, ayva ve nar reçeli gibi çeşitleri kahvaltıda tüketmek mümkün iken bazı reçeller yemeklere hatta pastalara bile konulur. Özellikle bu tatlının kırmızı kapya ve acı biber ile yapılan çeşitleri pizza harçlarının vazgeçilmezidir. Bu ürün, kızarmış ekmeklere de çok yakışan hoş bir tat olarak seçilir. Acı biber reçeli yalnızca kahvaltıda değil makarna, pizza ve kanepe gibi besinleri hazırlarken de işinize yarar.
Patlıcan ve domates reçelini de kahvaltı dışında çay saatlerinde tüketmek mümkündür. Misafirlerinizi bir hayli şaşırtacak olan bu iki lezzet, akıllara kazınacak görkemli bir sofra kurmanızı sağlar. Bozcaada’ya özgü olan domates reçeli, bazı tatlı türlerinde de karşımıza çıkabilir. Fakat tatlı ve pastalarda kullanılan temel çeşitler; süt, ceviz, fıstık, Hindistan cevizi ve elma reçelidir.
Sütlü ürünler kahvaltıların yanı sıra pasta, profiterol, yaş pasta ve trileçe yaparken kullanılabilir. Ayrıca süt reçeli bazı kurabiye türlerinin içine katılarak ağızda akışkan ve lezzetli bir tat bırakır. Bu ürün, pastalarda kullanıldığında karamelin ya da çikolatanın bir alternatifi olarak düşünülür. Pastalarda kullanılan türler arasında ceviz ve fıstıktan yapılan çeşitler de vardır. Özellikle baklava, güllaç, dolanger gibi bazı tatlı türleri bu ürünlerden hazırlanır.
Chia tohumlu reçel çeşitleri de farklı alanlarda kullanılır. Şeker olmadan yalnızca meyve ile pişirilen bu tarifler, süt ve detoks içeceklerine eklenerek tüketilir. Sağlıklı içecekler hazırlamak için tercih edilen ürün, nötr tadı ile herkes tarafından tercih edilir. Son olarak dondurma türlerinde de bu meyveli tatlı çeşitlerine yer verildiği görülür. Özellikle bal badem, fıstık, çilek, vişneli dondurmalarda bu tatlının değişik çeşitleri kullanılmaktadır. Aynı şekilde dondurmalarda tercih edilen bu üründe gerçek meyve tadına olabildiğince yaklaşılır. Bu reçel çeşitlerinden pasta üzeri için hazırlanan soslarda da yararlanılır. Bu sosların içerisine biraz reçel ekleyerek pişirmek hem daha ekonomik hem de lezzetli sonuçlar doğuracaktır.
Egzotik meyveler, ülkemizde nadir olarak yetiştirilen ve bazen de ithal edilen ürünlerdir. Ananas, ejder meyvesi, mango, guava, pitaya, kumkuat, yıldız meyvesi, bazı turunçgiller ve bitkiler egzotik ürünler arasında sayılır. Tropikal iklim bölgelerine özgü meyvelerden yapılan reçel türleri egzotik ürünlere örnek verilebilir.
Akdeniz’in önemli meyvelerinden biri olan turunç da kendine özgü tadı ile egzotik ürünler kategorisinde yer alır. Turunç reçeli, tıpkı portakal ile yapılan tarif gibi hazırlanır. Yöreden yöreye veya üretim tekniğine göre hazırlanış şekli değişir. Son derece farklı bir lezzeti olan bu tatlı, özellikle yaz mevsiminde turunçgilleri özleyenler için idealdir. Şekerle meyvenin kaynatılması ile hazırlanan turunç tatlısı, kış mevsimi dışında da tüketilir. Nadir bulunduğu için yazın tüketmek amacıyla da alınabilir. Ayrıca kumkuat, turunç, greyfurt bile bu kategoride yer alır.
Egzotik lezzetlerden olan ananas, bazı erik çeşitleri ve bergamot da bu çeşitler arasında yer alır. Özellikle mürdüm erikli reçel, hoş rengi ve dokusuyla öne çıkar. Bunun yanı sıra ülkemizde çok az rastlanan bergamot, egzotik meyvelerden yapılan lezzetler arasına girer. Bergamot reçeli bu meyvenin hem kabuk hem de iç kısmından yapılabilir. Tatlıseverler, farklı lezzetlere olan meraklarını dindirmek için bu değişik tarifleri internet üzerinden satın alabilir. Yine yılın sadece belli bir döneminde yetiştirilen kızılcık reçeli de ülkemizin belli coğrafyalarında pişirilen nadir lezzetlerden biridir. Egzotik meyvelerin başında gelen ananas reçelini de internetten sipariş etmek mümkündür.
Egzotik tatlar, bulmakta zorlanacağımız meyveleri elimizin altına getirir. Bunlara örnek olarak mango da gösterilir. Mangodan hazırlanan tatlılar, sarı rengi ve tadıyla yeni lezzetler denemeyi mümkün kılar. Ayrıca karışık tropikal meyve reçelleri bu kategoride yer alan orijinal tatlardan bir diğeridir. İçerdiği meyveler farklılık gösterdiği için bu ürünleri, özel tarifler hazırlamak için tercih edebilirsiniz.
Reçel fiyatlarını belirleyen temel faktörlerin başında gramaj gelir. Mini kavanoz reçeller ile büyük şişelerde satılan ürünler aynı fiyat aralığında alıcıya sunulmaz. Kiloluk kavanozlar, küçüklere göre daha yüksek rakamlar ile satılır. Minik reçeller ise diğerlerine nazaran daha hesaplıdır. Küçük reçel kavanozlarını pratik bir kahvaltı için tercih etmek mümkündür. Özellikle kahvaltıyı hızlı bir şekilde okulda ya da iş ortamında yapmak isteyen bireyler bu ürünleri tercih edebilir.
Kalabalık aileler için ise büyük kaplarda hazırlanan kış reçelleri başta olmak üzere tüm çeşitler tavsiye edilir. Büyük kavanozlar ya da kiloluk kaplar, kalabalık aileler için hem daha ekonomik hem de daha bereketlidir. Bol tane reçel çeşitleri, bu büyük kavanozlarda uzun süre tüketime hazır durur. Mini reçeller ise kahvaltı tabağı hazırlayan işletmelerin, otellerin, yemekhanelerin ve bireysel tüketicilerin vazgeçilmezleri arasındadır. Pek çok çeşidi olan bu tatlılar, pratik bir şekilde ekmek arasına sürülerek tüketilebilir. Elbette mini boy ürünlerin diğerlerine göre çok daha düşük fiyatla sunulduğunu belirtmek gerekir.
Son olarak bu tatlının fiyatını belirleyen bir diğer olgu da ülkemizde bulunan meyve türü olur. Örneğin kayısı ülkemizde sıklıkla üretilen bir meyve olduğundan bununla pişirilen bir tatlının fiyatı uygun olabilir. Fakat bergamot gibi besinlerden elde edilen ürünlerin fiyatı daha yüksektir. Genel anlamda tüm reçel çeşitlerinin ulaşılabilir fiyatlarla tüketiciye sunulduğunu belirtmek gerekir. Siz de farklı meyvelerden yapılan bu enfes tatlıyı Trendyol’dan sipariş ederek kapınıza kadar getirtebilirsiniz.