GAPS Diyeti Nedir? Faydaları ve Uygulama Şekli
Hızlı erişim
GAPS diyeti nedir? GAPS diyeti, bağırsak ve psikoloji sendromu anlamına gelen "Gut and Psychology Syndrome" teriminin kısaltmasıdır. Peki, GAPS diyeti kimlere uygulanır? Bu diyet, özellikle otizm, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB), disleksi, depresyon, şizofreni gibi nörolojik rahatsızlıklarla ilişkili sindirim problemlerine çözüm sunmayı amaçlar. Dr. Natasha Campbell-McBride’ın geliştirdiği diyet, bağırsak sağlığını iyileştirerek beyin fonksiyonlarını desteklemeyi hedefler. GAPS diyeti, sindirim sistemi üzerinde yoğunlaşarak bağırsaklardaki iyi bakterilerin yeniden dengelenmesine yardımcı olur ve bağışıklık sisteminin güçlenmesini sağlar. GAPS diyeti, çeşitli aşamalardan oluşur ve katı bir uygulama gerektirir. Diyetin ilk aşaması, bağırsakların iyileşmesine yardımcı olmak için belirli gıdaların tamamen kesilmesini içerir. Zamanla, bu gıdalar yavaş yavaş geri eklenir, böylece vücut üzerindeki etkileri dikkatlice gözlemlenebilir.
GAPS Diyetinin Tanımı ve Prensipleri
GAPS diyeti, bağırsak sağlığını iyileştirmeye ve sinir sistemi üzerindeki etkilerini azaltmaya yönelik bir beslenme planıdır. GAPS diyeti aşamaları da bu amaca uygun bir şekilde düzenlenir. Diyet, bağışıklık sistemi ile beyin arasındaki bağlantıyı vurgulayarak sağlıklı bir bağırsak yapısının zihinsel ve fiziksel sağlık üzerindeki olumlu etkilerini ön plana çıkarır. GAPS diyetinin temel prensibi, bağırsak florasının dengesini sağlamaktır. Bu dengeyi sağlamak için diyet, işlenmiş gıdalar, şeker ve glüten gibi bağırsak duvarını tahriş eden yiyeceklerden uzak durmayı gerektirir.
GAPS diyeti üç ana aşamadan oluşur: Giriş diyeti, tam GAPS diyeti ve yeniden beslenme süreci. Giriş diyeti, bağırsakların iyileşmesini hızlandırmak için daha kısıtlayıcıdır ve yavaş yavaş daha fazla gıdanın eklenmesiyle genişletilir. Tam GAPS diyeti ise daha esnek olup vücudun iyileşmesine yardımcı olan besleyici gıdaların tüketilmesini teşvik eder. Yeniden beslenme süreci, iyileşme tamamlandıktan sonra, yavaş yavaş diyetten çıkarılan gıdaların yeniden tanıtılmasını içerir. Bu süreçte vücut tepkileri dikkatle izlenir ve gerekirse yeniden diyet kısıtlamalarına dönülür.
GAPS Diyetinin Sağlık Üzerindeki Etkileri
GAPS diyetinin sağlık üzerindeki etkileri oldukça kapsamlıdır. Bu diyetin en bilinen faydalarından biri, sindirim sisteminin iyileştirilmesine olan katkısıdır. GAPS diyeti, bağırsak duvarlarını onararak sindirim sistemindeki iltihaplanmayı azaltır ve besinlerin daha iyi emilmesini sağlar. Bu durum, bağırsak geçirgenliği sorunlarının önüne geçerek vücutta oluşabilecek çeşitli alerjik reaksiyonların ve otoimmün hastalıkların riskini azaltır. Ayrıca sindirim sisteminin düzgün çalışması, toksinlerin vücuttan atılmasına yardımcı olur ve genel sağlık üzerinde olumlu etkiler yaratır.
Bunun yanı sıra GAPS diyeti, zihinsel sağlık üzerinde de önemli etkiler gösterebilir. Bağırsaklar, genellikle "ikinci beyin" olarak adlandırılır ve beyin ile bağırsaklar arasında doğrudan bir iletişim ağı bulunur. GAPS diyeti, bu bağırsak-beyin eksenini dengeleyerek depresyon, anksiyete, otizm spektrum bozuklukları ve diğer nörolojik durumlar gibi zihinsel sağlık sorunlarının semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir. Bu diyet, nörolojik bozukluklara sahip bireylerde beyin fonksiyonlarının iyileştirilmesine destek olabilir. GAPS diyeti uygulayan birçok kişi, daha iyi bir enerji seviyesine sahip olduklarını ve zihinsel berraklık yaşadıklarını rapor etmektedir.
GAPS Diyetinde Tüketilmesi ve Kaçınılması Gereken Besinler
GAPS diyeti, tüketilmesi gereken besinlerle kaçınılması gerekenler arasında net bir ayrım yapar. GAPS diyeti örnek listesi bu noktada tüketicilere yardımcı olabilir. Tüketilmesi önerilen başlıca besinler arasında kemik suyu, organik etler, fermente sebzeler ve ev yapımı yoğurt gibi probiyotik açısından zengin gıdalar yer alır. Bu besinler, bağırsak florasını destekler ve sindirim sistemi sağlığını iyileştirir. Kemik suyu, kolajen ve mineraller açısından zengin olup bağırsak duvarını güçlendirir. Fermente gıdalar ise iyi bakterileri artırarak bağırsak mikrobiyotasını dengeler. Bu gıdaların düzenli olarak tüketilmesi, GAPS diyetinin temel prensiplerinden biridir ve bağırsak sağlığını iyileştirmede anahtar rol oynar.
Kaçınılması gereken besinler ise genellikle işlenmiş gıdalar, şeker, gluten, süt ürünleri ve tahıllar gibi bağırsakları tahriş edebilecek maddelerden oluşur. Ayrıca nişasta içeren sebzeler ve baklagiller de GAPS diyetinde yer almaz. Bu besinler, bağırsak sağlığını olumsuz etkileyebileceği için diyetten çıkarılır. GAPS diyeti, vücudu bu tür gıdalardan arındırarak sindirim sistemini onarmayı ve güçlendirmeyi amaçlar. Bu nedenle diyet, katı bir şekilde takip edilmelidir. Ancak bireylerin ihtiyaçlarına ve vücut tepkilerine göre bazı gıdalar diyete yavaşça dahil edilebilir veya çıkarılabilir. Bu süreçte doğru besin seçimleri yaparak bağırsak sağlığını desteklemek ve vücudun iyileşmesine yardımcı olmak mümkündür. Zayıflama çayı gibi ürünler ise doktor kontrolünden geçmeden listeye eklenmemelidir.
GAPS Diyeti ile Bağışıklık Sistemi Güçlendirme
GAPS diyeti, bağışıklık sistemi üzerinde de olumlu etkiler yaratabilir. Diyetin temelinde yer alan sağlıklı ve doğal besinler, vücudun ihtiyaç duyduğu vitamin ve mineralleri sağlayarak bağışıklık sistemini destekler. Bağırsak sağlığının iyileştirilmesi, bağışıklık sistemi fonksiyonlarını da olumlu yönde etkiler, çünkü bağışıklık sisteminin büyük bir kısmı bağırsaklarda bulunur. Sağlıklı bir bağırsak florası, zararlı patojenlerin vücuda girmesini engelleyerek enfeksiyonlara karşı doğal bir koruma sağlar. Bu nedenle GAPS diyeti, özellikle sık sık enfeksiyon geçiren veya bağışıklık sistemi zayıf olan bireyler için faydalı olabilir.
GAPS diyetinde yer alan fermente gıdalar ve kemik suyu gibi besinler, bağışıklık sistemi için önemli olan probiyotik ve prebiyotiklerin alımını artırır. Probiyotikler, bağırsaklardaki faydalı bakterilerin sayısını artırarak bağışıklık sistemini güçlendirir. Prebiyotikler ise bu faydalı bakterilerin beslenmesini sağlayarak onların çoğalmasını destekler. Böylece GAPS diyeti, bağırsak sağlığını koruyarak bağışıklık sistemini güçlendirme potansiyeline sahiptir. Bu besinlerin düzenli tüketimi, bağışıklık sisteminin optimal seviyede çalışmasını sağlar ve vücudu hastalıklara karşı daha dirençli hâle getirir.
GAPS Diyeti Uygulama Süreci ve İpuçları
GAPS diyeti uygulama süreci, sabır ve özveri gerektiren bir yolculuktur. Diyetin ilk aşaması, genellikle en zorlu kısımdır, çünkü bu aşamada birçok besin diyetten çıkarılır ve bağırsakların iyileşmesi için en uygun ortam yaratılır. Bu süreçte, dikkatli bir planlama yapmak ve önceden hazırlanmak önemlidir. GAPS diyeti, başlangıçta sıkı bir disiplin gerektirdiği için diyetin doğru bir şekilde uygulanabilmesi için günlük yemek planları oluşturulması faydalı olabilir. Ayrıca bu aşamada su alımının artırılması, vücudun detoks sürecine yardımcı olur.
Diyetin ilerleyen aşamalarında, yavaş yavaş daha fazla gıda diyete eklenir. Bu aşamada, vücut tepkileri dikkatle izlenmeli ve herhangi bir olumsuz reaksiyon durumunda diyet yeniden gözden geçirilmelidir. GAPS diyeti sürecinde, vücudun ihtiyacına göre esnek olmak ve gerektiğinde bir uzmana danışmak önemlidir. Diyetin başarısı, bireyin sabrına ve diyet kurallarına olan bağlılığına bağlıdır. GAPS diyeti uygularken, beslenme planını desteklemek için Trendyol’un beslenme diyet kategorisindeki ürünlere göz atabilir ve diyetinizi en uygun şekilde planlayabilirsiniz. Ayrıca ara öğünler için uygun diyet atıştırmalık seçenekleriyle açlık hissini bastırabilirsiniz.