Metal Matara

İçeceklere Vakum Etkisi: Metal Matara

İçerisinde bulunan sıvının ısısını koruma özelliğine sahip olan matara, termal etki göstererek nesneler ile ısı arasındaki ışınım etkisini azaltıyor. Böylelikle ısı transferini azaltıyor, sıvı daha sıcak veya daha soğuk kalıyor. 1892 yılında icat edilen ilk vakumlu şişe, biri diğerinin içine yerleştirilmiş ve boyuna bağlanmış iki şişeden oluşuyor. İki şişe arasındaki boşluk havanın kısmen boşaltılmasını sağlayarak kondüksiyon ve konveksiyon ile ısı transferini önemli ölçüde azaltan vakuma yakın bir sistem meydana getiriyor. İçecekleri uzun süre sıcak veya soğuk tutan bu sistem matara olarak da biliniyor. Metal matara, içeceğe göre değişen tasarım ve ağırlıklarda üretiliyor. Metal termos matara, içeriğin sıcaklığını sabit tutmak için kısmi bir vakum yaratıyor. Başlarda ticari kullanıma uygun üretilmiş olsa da, zamanla cam ve alüminyum gibi malzemeler kullanılarak geliştirilmesi, mataranın ev ve açık hava etkinliklerinde de kullanılmasını sağlıyor. Metal, cam ve alüminyum mataralar öncelikle kahve taşıma amaçlı tercih ediliyor olsa da, günümüzde hemen hemen tüm içecekleri muhafaza edebilen yapısı sayesinde farklı boyut, şekil ve malzemelerden üretilmesinin önü açılıyor. Özellikle kamp etkinliklerinde veya uzun süreli seyahatlerde hem taşıma kolaylığı hem dayanıklı dış yüzeyi sayesinde kaplamalı metal matara türleri tercih ediliyor. Metal suluk matara ise başta yürüyüşçüler, kampçılar, asker ve işçiler tarafından kullanılmak üzere tasarlanmış olsa da, zamanla termos özelliği eklenerek farklı alanlarda tercih edilmeye devam ediyor. Omuz askısı veya kemere tutturulabilen tasarıma sahip olan suluk mataraların üretiminde, oyulmuş su kabakları veya deri kullanılmakla beraber 1900’lerden sonra hala kullanılmaya devam edilen metal, çelik, alüminyum gibi materyaller de tercih ediliyor. Her iki amaçla kullanılan mataralarda standart olarak taşıma aparatı ve kapak bulunuyor. Kapağa gevşemeyi önlemek için kısa bir zincir veya kayış eklenerek sabitlenebilir hale getiriliyor. Tasarıma ek olarak değişen üretim materyalleri de vakum özelliğini belirleyen etkenler arasında yer alıyor.

Vakumlu yalıtım sistemine sahip mataralar kalın malzemelerden ziyade ısı iletkenliğini düşürerek yalıtım etkisi yaratıyor. Şişe içerisindeki gaz basıncı yeterince düşürüldüğünde, gazın aktardığı ısı neredeyse tamamen ortadan kalkıyor. Vakum etkisi için kaptaki gaz basıncının dışarıdaki basınçtan daha düşük olması yani 300 mbar’ı geçmemesi gerekiyor. Bu basınç sınırına yeterince dayanıklı olan paslanmaz çelik, alüminyum veya cam gibi materyaller, gaz basıncının kritik düzeyi aşmasını önlüyor. Matara şişeleri için kullanılan silindirik kaplar, basınca dirençli yapıda üretiliyor. Karbon, demir oksit, silisyum karbür gibi kızılötesi ışınları engelleyebilen bileşenler, ışınımla ısı transferini engelleyerek termal iletkenliği düşürüyor. Matara yüzey malzemesi içerisinde bulunan bu bileşenler çekirdek malzemelerle birlikte yalıtım özelliğinin oluşturulmasında görev alıyor. Çekirdek malzemeler arasında açık hücreli polimer köpükler olan poliüretan ve polistren, cam elyaflar, gevşek yapıdaki toz veya topaklar ve aerojeller bulunuyor. Özellikle köpükler ve cam elyaflar, 1 mbar’dan daha düşük gaz basıncına sahip, yüksek kalitede vakum etkisi yaratıyor. İnce yapılandırılmış silika ve aerojellerde ise gaz halindeki termal iletkenliği bastırmak için 10 ila 50 mbar’lık gaz basıncı yeterli oluyor. Toksik etki yaratmayan silika, geri dönüşümü kolay ve zararlı emisyonlara neden olmayan yapısına ek olarak, gaz basıncına karşı düşük hassasiyet gösteriyor. Yüzey duvarı içerisinden küçük miktarlarda geçebilen su buharını önemli ölçüde emiyor, kaba malzemelerin aksine nano yapılı paneller oluşturmada kolayca sıkıştırılabiliyor. Eşyaları sabit sıcaklıklarda tutmada oldukça başarılı olan metal matara, çoğu modelinde bir iç bölme ve iki cam katman ile ayrılan dış plastik veya metal kasa bulunduruyor. Cam malzemeler genellikle yansıtıcı bir metal katmanla kaplanıyor. Kırılmaz modellerde ise aralarında bir vakum ve bir yansıtma tabakası bulunan paslanmaz çelik katman yer alıyor. Bu basit sistem sayesinde, meydana gelen konveksiyon ve radyasyon yoluyla, neredeyse tüm ısı transferi engellenmiş oluyor. Kızılötesi radyasyon, sıcak sıvıyı terk etmeye çalıştığında iç haznenin yansıtıcı astarı radyasyonu tekrar içeri yansıtıyor. Vakum şişesinden ısının çıkmasının neredeyse hiçbir yolu olmadığından, saklanan sıcak içecek birkaç saat boyunca buhar içerisinde sıcaklığını koruyor. Ağzı geniş metal matara soğuk sıvıları da muhafaza etme özelliği taşıyor. Bu noktada öne çıkan tıpa, şişede bulunan sıvının, ısısının şişe dışına çıkmamasınısağlayarak dışarıdaki ısının da sıvının derecesinde değişiklik yapmasını engellemiş oluyor. Sızdırmaz tıpa konveksiyon yoluyla içeri giren ısıyı durduruyor, dış kasa ile iç hazne arasındaki metal kaplama ısı dağılımlarının önüne geçiyor.

İçecekleri sıcak veya soğuk tutmak söz konusu olduğunda, kullanılan üç ana malzeme biçimi bulunuyor. Satın alınacak ürünün kullanım amacına göre bu üç özellik arasında seçim yapmak gerekebiliyor. Yalıtımlı veya çift duvara sahip mataralar içecekleri ek bir duvar ile soğuk tutmada etkili oluyor. Sıcak ortamlarda uzun süreli kullanımda soğuk içeceklerin yavaş yavaş etkisi azalıyor olsa da, yalıtımlı mataraların vakum sızdırmazlık özelliği çay, kahve gibi sıcak sıvıları izole etmede oldukça başarılı sonuçlar veriyor. Yalıtımlı mataralardaki ilk katman paslanmaz çelikten üretiliyor. Dış katman ise genellikle plastik, cam veya bir çeşit kompozit malzemeden elde ediliyor. Bu katmanlar mataranın yapımı esnasında kullanılan malzeme kalitesinin yeteri kadar yüksek olmamasından kaynaklı olarak içeceğin çabuk soğumasına ya da ılımasına neden olabiliyor. Matara yüzeyi kaç katmana sahip olursa olsun, katmanlar arasında sıkışmış hava bulunuyorsa yalıtım etkili şekilde gerçekleşmiyor. Vakumlu mataralardaki mantık ise herhangi bir havanın çıkarılmasının ya da ısı transferinin yanı sıra bozulmayı da engellemesine dayanıyor. Başlarda yiyecek kapları ve poşetlere uygulanan vakum teknolojisinde birincil amaç, ısıyı sabit tutmak oluyor. Vakumlu mataralarda yalıtımı iki katman arasındaki hava boşluğu belirliyor. Özellikle yüksek kaliteli ürünler yalıtımın yanı sıra vakumlu sistemle üretiliyor. Kullanıcı ihtiyaçlarına göre farklılık gösteren matara çeşitlerinde bu farklara göre fiyatlar belirleniyor. Yalıtımlı ve vakumlu mataralar arasındaki fark fiyatlara da yansıyabiliyor, markalar bu fiyatlar üzerinde belirleyici oluyor. Özellikle içkilerin muhafaza edilmesinde, farklı kültürlerde yaygın olarak kullanılan paslanmaz çelik cep mataraları ile kamplarda kullanılan çelik iç katmana sahip mataralar farklı fiyatlandırma politikalarına tabi tutulabiliyor. 5, 7, 8, 9 Oz hacme sahip cep mataraları büyüklerine göre değişen fiyatlarda sunuluyor. Deri kılıflı metal matara ve çelik yüzeyli matara arasında materyaline bağlı olarak farklı fiyatlara rastlamak mümkün. Hitap ettiği alan göre değişen matara boyutları da değişen fiyat aralıklarında satılıyor. 850 ml hacme sahip matara 320 ml veya 360 ml hacmindeki mataralara oranla daha yüksek fiyatlarda satılabiliyor. Fiziksel özellikler de ürün fiyatlarını etkileyebiliyor. Çevirmeli kapağa sahip mataralar hesaplı ve pratik olurken 360 ml hacme sahip tek el bas iç mataralar ise inovatif sistemi ile klasik matara modellerinden farklı fiyat aralıkları ile dikkat çekiyor. Trendyol sayesinde satışa sunulan farklı boyutlara ve materyale sahip matara çeşitleri arasından, ihtiyacınıza ve tarzınıza uygun olana hesaplı şekilde erişebilirsiniz. Dünyaca ünlü markalara ait modeller arasından seçiminizi yapın, güvenilir ödeme sistemi ile alışverişin keyfini çıkarmaya başlayın.