Tıpa

Tıpa

Tıpa, test tüplerinden şişe ağızlarına kadar, genellikle cam malzemelerin ağızlarını kapatmak için kullanılan küçük, konik araçlardır. Kauçuk, ahşap, cam, metal, silikon mantar, silindir mantar tıpa çeşitleri bulunur ve her biri amaçlarına ya da saklanacak maddenin özelliğine göre seçilir. Tıpa nedir sorusunun en geniş yanıtı, kap içindeki maddenin hava ile temasını kesmek için kullanılan kapatıcı araç olarak verilebilir. Standart tıpalar konik bir alt uca sahiptir. Silindirik şekildedir. Özellikle laboratuvarlarda kullanılan tıpaların bir kısmında pipet, tüp ya da termometre gibi diğer test ekipmanının da takılabilmesi için bir ya da iki delik içerir. Tıpalar, eşyaların içeriklerini korumak, hava akışını kesmek gibi amaçlarının yanı sıra, örneklerin (ya da tıpayla ağzı kapatılan eşyanın içinde her ne varsa) dışarıdan herhangi bir etki ile saf olan yapılarını kaybetmelerini engellemek için de kullanılır.

Farklı Amaçlar İçin Tıpalar

Gündelik hayatta ve ev içinde kullanılan tıpalar haricinde, küçük dekorasyon fikirlerinden büyük inşaat işlerine kadar kullanılan tıpalar da bulunmaktadır. Farklı boylarda satılan tıpaların kullanım alanları da değişir. Küçük tıpalar esans şişeleri ya da ağzı çok küçük dekoratif şişeleri kapatmak için kullanılırken. Küçük boy tıpalar genellikle şişe ağzı kapatmak için tercih edilir. Tıpaların, daha geniş ve büyük olanları da vardır. Büyük modeller, ev içinde büyük sürahilerin, vazoların ya da daha dekoratif olarak kullanılan kulpsuz limonata şişelerinin ağzının kapatılmasında da kullanılır. Tıpaların işlevi bir kabın ağzını kapatmaktan fazlasıdır. İnşaat işlerinde büyük boruların uçlarını tıkamak için, su giderlerinin işe yaramayan bölümlerinde suyun akışını kesmek için ya da inşaatlarda oluşan delikleri kapatmak için de kullanılabilir. Tüm bu kullanım alanlarının ötesinde, sadece dekoratif amaçlı olarak kullanıldıkları da olur. Sanat ve güzel sanatlarda tıpalarla yapılan görsel ürünler de vardır. İnşaatçılardan sanatçılara kadar birçok kişi tarafından kullanılan tıpalar çok çeşitlidir.

Tıpa Çeşitleri

Kullanım alanına, sağlamlığına ve amacına göre üretilen birçok çeşit tıpa bulunur. Mantar tıpa ev içinde, özellikle ince veya kalın cam şişe ağızlarını kapatmak ya da evde görsel bir canlılık yaratmak için kullanılır. Mantar, görünüş itibariyle oldukça otantik ve doğaldır. Kullanım açısından mantardan sonra tercih edilen tıpa türü silikon tıpalardır. Silikon tıpa sadece şişe ağzı kapatmak için değil, lavabo ya da küvetteki giderin üzerini kapatmak için de üretilen modelleri ile dikkat çeker. Lastik ve kauçuk tıpalar ev içinde çok tercih edilmemekle birlikte, özel olarak kullanım alanları bulunur.

Mantar Tıpa

Mantarlar, mantar meşesi ağacının kabuğundan üretilir. Meşe ağacı, 5 yaşından itibaren gövdesini soğuk ve sıcak hava şartlarına karşı korumaya alır. Bu koruma, gövdenin ve dalların üzerinde kalın bir kabuk oluşturma şeklindedir. Kabuk, her yıl kalınlaşır. Bu nedenle hasat edilmesi gerekir. Kabuğu soyulan mantar meşesi, yaklaşık 8 - 10 yıl içinde eskisi kadar güçlü bir kabuk oluşturur. Mantar yapılan bu kabukların en önemli özelliği hafif olması, ateşe dayanıklılığı ve esnek oluşudur.

Mantar tıpalarda önemli 3 kriter aranır.

• Su geçirmezlik: Şişelerde ya da diğer kaplarda kullanıldığında içerideki sıvıyı dışarı sızdırmaması önem taşır. Ağzı kapanmış şişenin dışındaki ortamın da içeri girmemesi gerekir. Bu anlamda tam bir izolasyon sağlaması beklenir.
• Etkisizlik: Mantarlar, kapatıldıkları kapların içindeki sıvıyla herhangi bir şekilde temas ettiklerinde o sıvıya herhangi bir tat, aroma katmamalı ve sıvının yapısını değiştirmemelidir.
• Dayanıklılık: Ağzı kapatılan şişelerde bulunan içecek ya da gıda maddelerinin son kullanım tarihleri farklı farklıdır. Bazı içecekler on yıllarca şişede kalabilir. Bu durumda mantarların dayanıklılığı çok önemlidir.

Mantar tıpalar genellikle 24 mm çapında ve kullanım ömrüne göre değişen uzunluktadır. Uzun süre boyunca yatık şekilde saklanan içeceklerde, yıllandırma uygulaması yapılır ve bu uygulama esnasında mantar, 54 mm uzunluğa kadar çıkabilir. Profesyonel kullanımda mantarlar üzerinde çizgiler bulunur. Her bir çizgi aralığı yaklaşık 2,3 mm’dir. Saklama koşullarına göre satın alınan mantarlarda çizgi sayısı fazla olan tercih edilir.

Üretimlerine göre mantarlar 3 gruba ayrılır:

Natürel mantarlar: Üzerinde hiçbir gözenek olmayan mantarlardır. Eğer uzun süre saklamayı düşündüğünüz gıdalarınızı mantar tıpayla kapatacağınız kaplarda saklayacaksanız, en az gözenekli olanları tercih etmeniz, dayanıklılığı açısından uygun olacaktır.

Kolmate mantarlar: Mantarların üzerindeki girintiler doğal mantar tozları, reçine gibi materyaller kullanılarak kapatılır. Mantar böylelikle hem elastikiyet hem de sızdırmazlık kazanır.

Aglomere (parçacıklı) mantarlar: Daha hesaplı mantar türleridir. En çok 38*24 ölçüsü kullanılır. Daha büyük boşlukların daha çok dolgu maddesi ile doldurulması ile hazırlanır.

Mantar Tıpalar Nasıl Temizlenir?

Mantar tıpalar, ılık su ve deterjan ile kolaylıkla temizlenebilir. Dayanıklı oldukları için tekrar tekrar kullanılabilirler. Temizliğinden emin olmak için gerekli adımlar şöyledir:

• Bir litre ılık suya bir iki damla deterjan damlatın.
• Mantarları ılık suyun içine batırın ve en fazla yarım saat bekletin.
• Hav bırakmayan bir bez ile mantarları yumuşak hareketlerle silin.
• Deterjanı uzaklaştırmak için iyice durulayın.
• Eğer deterjanın gitmediğini düşünüyorsanız, ılık durulama suyunda bekletin, sonra soğuk suyla tekrar durulayın.
• Sert ve temiz bir yüzeye koyarak en az iki saat kurumasını bekleyin.
• Bir spray püskürtücü içine beyaz sirke doldurun. Mantara püskürterek dezenfeksiyonunu sağlayın. Mantarı sirke ile tamamen doyurmayın. Yüzeylerine püskürttükten sonra yüzeyde kalan fazla çözeltiyi kağıt havlu yardımıyla kurulayın ve yine temiz ve sert bir yüzeyde kurumalarını sağlayın.

Delikli mantar tıpa temizliğinde, aynı işlemi gerçekleştirirken, bir tahta çubuk yardımı ile deliğin içini de temizlemeniz ve durulamanız mümkündür. Laboratuvarlarda kullanılan deney tüplerinin üzerini kapatmak için kullanılan küçük cam şişe mantar tıpa çeşitlerinin temizliği yerine yenisinin satın alınması gerekebilir. Bunun için yapılan deney prosedürlerinin takip edilmesi ve gerekli bir uyarı varsa göz önünde bulundurulması gerekir. Mantar ve diğer tıpa fiyatları, toptan alım yapıldığında çok hesaplıdır. Bu nedenle, eğer çok fazla sayıda mantar kullanıyorsanız ve tekrar kullanımından emin olamıyorsanız mantar tıpa satın almak için toptan alım yapmanız daha mantıklıdır.

Silikon Tıpa

Silikon tıpa, cam yapımında da kullanılan silis kumunun yüksek ısıda eritilmesi ve sıvı formunun farklı işlemlere tabi tutulması ile elde edilir. Esnek ve yumuşak yapısı ile plastiğe benzetilse de aslında plastik bazlı bir ürün değildir. Bu nedenle hem sağlıklı hem de tıpa olarak çok dayanıklı ve izole edici yapıdadırlar. Neredeyse mantar tıpalar kadar kullanışlı olan silikon tıpalarda istenilen renkler bulunur ve dekoratif olarak da göze hitap ederler. Kararlı kimyasal yapısı dolayısı ile bozulması çok zordur. Mantar tıpalara nazaran temizlenmesi daha kolay olan silikon tıpaların kullanım alanı çok daha fazladır. Birçok model ve formda üretilen silikon tıpalar, başka malzemeler ile birlikte tasarlanarak da üretilir. Sirke ve yağdanlıklarda çelik üzerine giydirilerek tıpanın şişe ağzına tam olarak oturması sağlanır. Silikon tıpaların çeşitli boylarda olması yerine, şişe ağzına giren kısmında değişik boydaki şişe ağızları için kullanılabilen boylarda halkalar bulunur. Bu halkalar, birbirinden çok farklı büyüklüklerde olmadığı için, satın alacağınız silikon tıpanın, kullanacağınız şişenin ağız ölçüsüne uyup uymadığına mutlaka bakmanız gerekir.

Silikon tıpalar, mutfakta başka amaçlarla da kullanılır. Lavabo süzgeci ve aynı zamanda lavabonun giderini tıkamak için de çeşitli renkte silikon tıpalar bulunur. Kimi evlerde giderden gelen kötü kokuları elimine etmek ve aynı zamanda kullanıldığı yerde estetik bir görüntü yaratmak amacıyla da silikon tıpalar kullanılır. Bu tıpalar, daha yumuşak ve gideri örtecek kadar geniş olarak üretilmiş, mekanik olarak bir yere takılmayan ancak izolasyon sağlayan araçlardır. Renkli görüntüler ile giderlerin üzerine örtülerek banyoya, mutfağa canlılık ve enerji katacak silikon tıpalar, çeşitli şekiller verilerek üretilir ve satışa sunulur. Silikondan üretilmiş tıpalar, kimya alanında da oldukça sık kullanılırlar. -60 dereceden +170 dereceye kadar tüm sıcaklıklarda rahatlıkla kullanılan silikon tıpalar, laboratuvarlar için özel olarak üretilir.

Silikon Tıpalar Nasıl Temizlenir?

• Silikon tıpalar, ilk kullanımdan önce sıcak su ile yıkanmalıdır. Sıcak suyun içine aşındırıcı olmayan bir deterjan konularak tamamen hijyenik olması sağlanır. Ancak, ilk alımda bulaşık makinesinde yıkanmış ama hemen kullanılmamışsa, sadece sıcak su ile yıkamak da yeterli olacaktır.
• Her kullanımdan sonra silikon tıpaları, sıcak ve az deterjanlı suda en az 10 dakika bekletmeniz önem taşır. Eğer yağdanlık ve benzeri şişelerde kullandıysanız, üzerindeki yağların tamamen temizlenmesi gerekir.
• Ilık suda beklettiğiniz silikon tıpaları yumuşak bir sünger yardımı ile silerek temizleyebilirsiniz. Çok yağ birikmesi olmuşsa, deterjanı daha yoğun kullanarak bu bölgede yumuşak bir fırça kullanabilirsiniz.
• İyice durulayıp tüm deterjanın geçtiğinden emin olmalısınız. Bu aşamadan sonra bir kağıt havlu ya da yumuşak bir bezle kurulayabilir ya da temiz bir yüzeyde bırakarak kurumasını sağlayabilirsiniz.
• Silikon tıpaları bulaşık makinesinde de yıkamanız mümkündür. Ancak, tekrar kullanmadan önce iyice durulandığından ve üzerinde deterjan parçacığı kalmadığından emin olmanız önemlidir. Durulanmamış silikon tıpalar, sıvı ile temas ettiklerinde sıvının rengini, kokusunu ve aromasını tamamen değiştirebilirler. Bu durum, tıpanın tam temizlenmemiş olmasından kaynaklanır.

Silikon tıpalar dayanıklıdır ancak direkt ateşten uzak tutulmalıdır. Kuvvetli deterjanlar, aşındırıcılar, sert süngerlerle silinmesi önerilmez. Ancak eğer yıkandıysa, bir sonraki kullanımdan önce sıcak suda bekleterek yıkamanız ve kurulamanız yeterli olacaktır. Uzun ömürlü silikon tıpalar için avantajlı Trendyol silikon tıpa fiyatları ve çeşitleri arasından seçim yapabilir ve hemen kullanmaya başlayabilirsiniz.

Lastik Tıpa

Genellikle tuzluk, kavanoz, vazo ve sürahi gibi kapların ağızlarını kapatmak için ve okul deneylerinde kullanılan lastik tıpalar, şekil olarak mantar tıpaya benzerler ancak ham maddesi plastiktir. Deliksiz, tek delikli lastik tıpa ve iki delikli çeşitleri bulunur. Mantar kadar elastik olmayan tıpalar, üretimi esnasında katılan ham maddelere göre fiyatlandırılır. Plastiğin ham maddesi propilendir. Propilen ısıya dayanıklı ve ucuza imal edilen bir maddedir, bu nedenle plastik mantar tıpa fiyatları da hesaplıdır.

Plastik tıpalar, birçok alanda tercih edilse de evde kullanımında, özellikle gıda içerikli saklama kaplarında son yıllarda tercih edilmemeye başlanmıştır. Bunun en önemli nedeni plastiğin yerine alternatif tıpalar olduğu için ve plastik kullanımı konusundaki hassasiyetir. Özellikle ışıklı renkli tıpa modellerinde, elektriğin yalıtılması için plastik ürünler kullanılır. Bu tip dekoratif görsel ürünler, uzun süreli kullanıldığı için plastik olarak tercih edilir. Ancak, kullanım süresi bittiğinde ya da atık haline geldiğinde mutlaka geri dönüşüm kutusuna atılması gerekir. Bu tip plastik ürünlerin geri dönüştürülmesi ve tekrar kullanılması mümkündür.

Lastik Tıpalar Nasıl Temizlenir?

Lastik tıpalar, yağdanlık gibi şişeleri kapatmak amacıyla kullanılmışsa, yağ çıkartan bulaşık deterjanı ile kolaylıkla temizlenir. Aşındırıcı kullanılan tıpalarda, plastik deforme olacağı için tekrar kullanılması önerilmez. Lastik tıpalar, bulaşık deterjanı ve sirke ile de temizlenebilir. Bunun için:

• Bir litre ılık suya bir iki damla bulaşık deterjanı ve bir tatlı kaşığı sirke ekleyin

Lastik tıpaları bu karışımın içine koyun ve bekletin.

• Yumuşak bir süngerle temizleyin.
• İyice durulayın, plastik aşınmışsa, deforme olmuşsa ya da şekil kaybı varsa kullanmayın.
• Durulanan lastik tıpaları kağıt havlu ya da hav bırakmayan bir bez ile kurulayın.

Eğer ev haricinde başka bir amaçla kullanıldıysa, talimatlara uyarak ya da uzman görüşü ile tekrar kullanılmalıdır. Plastik ürünlerde genellikle tekrar kullanımlarda mikro deformasyonlar görülür ve bu nedenle özellikle gıda ürünleri ile bir araya getirilmesi önerilmez. Temizliğinden sonra tekrar kullanımı da bu nedenle tercih edilmez. Mutfak haricindeki tekrar kullanımlarında uzman görüşü alınmalı, temizliği kullanım talimatlarına göre yapılmalıdır.

Kauçuk Tıpa

Kauçuk tıpa çeşitleri, plastik tıpalarla çok karıştırılır. Bu bir anlamda doğrudur. Kauçuk ürünleri de plastik ham madde içerir. Üretimde, kauçuk ile plastik arasındaki en önemli fark, plastiğin ısındığı zaman elastik olarak bozulmasıdır. Plastik, ısıtıldığı zaman orjinal şeklini kaybeder. Ancak kauçukların tekrar orjinal şekline getirilme ihtimali vardır. Çünkü kauçuklar ısıtıldığı zaman katılaşarak şekil değiştirir, esneme yapmazlar. Böylelikle kimyasal yapılarında bir değişim yaşanmaz.

Kullanımda ise kauçuk, plastikten daha elastik bir üründür. İçine konulan ham maddeye göre değişen yapılarda olmasıyla birlikte kauçuk tıpalar genellikle dayanıklı ve serttir. Kauçuk tıpaların üzerinde genellikle bir hava deliği bulunur. Kauçuk büyük tıpa, kimyasal deneylerde kullanıldığı gibi 19 litrelik damacanaların ağzını kapatarak, üzerindeki delik aracılığı ile hava kilidi takmak için de kullanılır. Bu nedenle “damacana tıpası” olarak da adlandırılır. Esnek oluşu, kimyasal direnci ve sızdırmazlığı nedeni ile daha çok laboratuvar tıpası olarak tercih edilir. Ancak, bileşen yüzdeleri değiştirildiği zaman, elastikiyetini kaybeder ve sertlik oranı artar. Özellikle şişme yatak, renkli kulak tıpa ya da lavabo ve küvet tıkamak için kullanılan tıkaçlar gibi malzemelerde kullanım alanlarına göre sertlik dereceleri ayarlanabilir.

Kauçuk Tıpalar Nasıl Temizlenir?

Kauçuk tıpaların temizliği, plastik tıpalarınki ile aynı şekildedir. Isı kaynağına direkt olarak yaklaştırılmamalı ve her ne kadar dirençli olsa da aşındırıcı kimyasallar kullanılmamalıdır. Kauçuk tıpalar, alanlarına göre tek kullanımlık olabilir. Özellikle kulak tıkacı gibi, hijyenik açıdan tekrar tekrar kullanımı önerilmeyen silikon alaşımlı ya da hafızalı köpük ve kauçuktan oluşturulmuş ürünlerin temizlenmesi, onları tekrar kullanılabilir kılmaz. Bu nedenle, kullanım talimatında önerildiği gibi dış çevreden izole edilerek, belirtildiği şekilde imha edilmesi gerekir. Kauçuk tıpalarda, kullanım alanına göre temizlik yapılır ancak genel olarak, kauçuk ürünlerin de çok yüksek kimyasal aşındırıcılar ile temizlenmesi uygun değildir. Lavabo ya da küvetin doldurulması için kullanılan zincirli tıpalar kauçuktan yapılmıştır. Bu tip ürünlerin temizlenmesi için genellikle evsel temizlik ürünleri yeterli olacaktır. Çamaşır suyu gibi ekstra ürün kullanmadan, krem temizleyici deterjanlar yardımıyla sünger ya da fırça ile temizlenebilir. Temizlik periyodu ne kadar sık olursa kirlenmesi o kadar zor olacağından kullanım süresi de ona göre artacaktır.

Tıpaların gündelik hayatta, çok sayıda alanda kullanımı söz konusudur. Ancak, kişisel sağlığınız için kullanılan tıpaların, doğru amaçlara hitap ediyor olması önemlidir. Fayda, maliyet oranları göz önünde bulundurularak toptan alınan bu tip küçük parçalı ürünlerin saklanması da kimi zaman zorluk yaratır. Bu nedenle, ihtiyaç kadar alınıp, tekrar ihtiyaç duyulduğunda tekrar alınabilecek ürünler arasında yer alması daha uygundur.

Trendyol’un, kullanım alanına ve amacına uygun olarak kategorize ettiği tıpa çeşitlerine göz atabilir, avantajlı fiyatlar ve ödeme kolaylıklarından yararlanabilirsiniz.